Langs het IJsselmeer: landschappen waarin iets gebeurt

Als twee oude padvinders trokken de fotograferende Bert Verhoeff en de schrijvende Rolf Bos rond nederlands grootste meer. Hun foto’s en verhalen zijn gebundeld in Langs het IJsselmeer, een fraai modern boek met hedendaagse fotografie en teksten die naar mijn smaak iets te veel naar het verleden verwijzen.

Verhoeff en Bos zijn min of meer geïnspireerd door de publicatie van Jac P. Thijsse Langs de Zuiderzee, een uitbundig geïllustreerd boek dat de firma Verkade in 1914 uitbracht en waarvan bijna 35.000 exemplaren zijn verkocht. Ze staan stil bij het feit dat de Afsluitdijk dit jaar 75 jaar oud is en dat met het sluiten van de dijk op zaterdag 28 mei 1932 de Zuiderzee geschiedenis werd.

Verhoeff heeft enige jaren aan het boek gewerkt en dat is te zien. De publicatie bevat vele prachtige panorama’s, er zijn opnamen vanuit de lucht, allerlei vormen van zomers sport en spel en – langzamerhand buitengewoon zeldzaam in Nederland – foto’s van een bevroren IJsselmeer en armdikke ijspegels uit de winter van 2003-2004.

De ondertitel ‘van werkzee tot speelmeer’ kwam voort uit de fotografie van Verhoeff, waarin hij veel recreatie op en aan het water vastlegt. De zeilende vracht- en vissersschepen uit de tijd van Thijsse hebben plaats gemaakt voor jachtjes, motorboten en fraai gerestaureerde historische schepen. Er wordt uitbundig met ‘kites’ gesurfd en hip Amsterdam toont zich op haar naaktst op het Blijburg-strand. Langs de Zuiderdijkweg tussen Medemblik en Den Oever fotografeerde Verhoeff een kudde lama’s op de dijk. Op de brug over het Nijkerkernauw trof hij een glimlachend echtpaar in hun perfect onderhouden Messerschmidt aan, zij sieren nu de omslag van het boek.

De fotografie biedt een fraai beeld van het hedendaagse IJsselmeer: liefdevol en soms ironisch fotografeert Verhoeff het menselijk gedoe in vaak magistrale landschappen. Omdat Bos er in zijn teksten voor koos om steeds aan te sluiten bij de observaties van Jac. P. Thijsse, is het verband met de beelden van Verhoeff volgens mij niet optimaal. De makers hadden wat mij betreft òf een verzameling illustraties uit Langs de Zuiderzee moeten opnemen, òf in de tekst wat minder respect voor Thijsse en wat meer aandacht aan hedendaagse fenomenen als bijvoorbeeld het skûtsjesilen kunnen tonen.

Nu moet Bos in zijn op zich aardige en interessante verhalen regelmatig vaststellen dat er sinds Thijsse (in 1913) zoveel is veranderd. Tja, dit is Nederland, denk ik dan: miljoenen Hollanders die voortdurend met hun omgeving in de weer zijn.

Langs het IJsselmeer blijft ondanks deze kleine discrepantie een heerlijk boek om in rond te kijken en te lezen. De kans is groot dat het inspireert om al die stadjes, dorpen, kades en kusten zelf te gaan bezoeken. Maar niet allemaal tegelijk alstublieft!

Han Schoonhoven

Langs het IJsselmeer
van werkzee tot speelmeer
fotografie: Bert Verhoeff
tekst: Rof Bos en Jac. P. Thijsse
gebonden, 144 pagina’s, ± 100 foto’s in full color
uitgeverij: IF Ipso Facto
prijs: 29,50 euro

• Dit boek is te koop in de PhotoQ webshop

• Voor een indruk van het boek, zie: www.ijsselmeerboek.nl