Een foto van Martijn Beekman is afgelopen weekend doelwit geweest voor het groeiende leger mensen dat denkt dat tegenwoordig elke foto geshopt is. Het gaat om een beeld dat zaterdag op pagina 3 van de Volkskrant stond. Volgens veel lezers staat de man rechts zo vreemd in beeld dat daarmee wel iets in Photoshop gedaan moet zijn.
De fotoredactie van de krant trof er maandagochtend enkele tientallen lezersreacties over aan in de mailbox. En de redactie van PhotoQ werd benaderd door een collega van een RTL-nieuwsprogramma. Allen gingen ervan uit dat de foto een stevige verdraaiïng van de werkelijkheid was.
Na een toelichting van fotoredacteur Frank Schallmaier is echter snel duidelijk: het jasje van de man rechts zwiept ver uit en de man staat nogal scheef. Er is dus geen sprake van wegknippen van een been of het inplakken van een beenloze man, zoals manipulatie-speurders vermoedden. Maker Martijn Beekman: ‘Ik weet niet eens hoe zoiets zou moeten.’
• Reageren? Mail PhotoQ
• Zie ook PhotoQs Photoshop-dossier: Mag manipulatie
REACTIES:
Ik lees de Volkskrant en zie nauwelijks nog beeld wat niet bewerkt is. Vooral het tegenhouden van ogen en gezichten neemt af en toe groteske vormen aan, dus ja, ik kan me voorstellen dat mensen het af en toe niet meer vertrouwen. Overigens niet alleen in de Volkskrant, je ziet het steeds meer. Digitale fotografie is mijn inziens niet de grootste bedreiging voor de geloofwaardigheid van fotojournalistiek, maar Photoshop.
Vr groet,
Bas Beentjes
———–
Als je denkt dat dit gephotoshopt is, zou je je toch meteen moeten afvragen waarom de fotograaf dat gedaan zou hebben. Voor de balans van het beeld? Want bekend is die persoon zonder benen niet. Waarom zou-ie dan in hemelsnaam een halve man in de hoek van het beeld willen plakken? Als je dit zou neppen, dan doe je het perfect, met benen erbij, zodat het niet opvalt dat het geshopt is…
Rolf Rosing
Beeldredactie Vrij Nederland
———-
Dag Bas e.a.,
En bij deze foto heb ik alleen de randen van het beeld een klein, heel klein beetje doorgedrukt. Ik doe in photoshop puur de bewerkingen die ik in het verleden in de donkere kamer deed. Er zou een standaard moeten komen voor wat wel en niet gewenst is in photoshop. De NIDF heeft een norm ontwikkeld, maar dat gaat ‘slechts’ over het invullen van de bestandsinfo en kleurcalibratie. Niet over oplichten van hoofden/ogen of het gitzwart maken van achtergronden. Bij de Volkskrant zijn er grote verschillen in de wijze waarop de fotografen hun foto’s bewerken. En er wordt, zoals bij vele andere media, nooit over gesproken…..
Martijn Beekman
———–
inderdaad jammer dat lezers zo reageren. Martijn Beekman kennende: hij zou zoiets nooit doen, los van het feit of hij het kan of niet.
Ik ga ervan uit dat elke zichzelf respecterende fotojournalist/documentairemaker het wat photoshop houdt bij dingen die in de doka ook veroorloofd zijn (en dan heb ik het niet over vroegere Russische praktijken van mensen weghalen uit de foto). Gewoon doordrukken, tegenhouden en desnoods kaderen achteraf.
Jammer dat door het digitale gedoe ons werk ook steeds meer in twijfel wordt getrokken.
Misschien maar weer analoog gaan werken?
groet Martijn van de Griendt
————-
Volgens mij, Bas Beentjes, is Photoshop niet het grootste probleem, maar de fotograaf die dit programma hanteert. Het is net als een heel dikke BMW die makkelijk 160 km per uur kan rijden. Als de chauffeur tegen de politie zou zeggen dat hij te hard reed omdat zijn BMW nou eenmaal 160 km per uur haalt, denk ik dat de politieagent heel boos wordt of de chauffeur heel hard uitlacht. En vervolgens uiteraard zijn bonnenboekje trekt en de chauffeur bekeurt.
Groet,
Annelies Kuiper
———–
Ik zou het op zich wel heel fijn vinden als al die snelle auto’s gewoon niet harder kunnen rijden dan de aldaar geldende maximumsnelheid. Deze beperking zou wat mij betreft ook opgelegd mogen worden aan enkele functies van photoshop. De CIA zal dan wel zijn eigen versie behouden voor het intekenen van massavernietigingswapens op plattegronden, of het retoucheren van CIA vliegtuigen op Europese vliegvelden. De kans dat “onze” H.Potter en kornuiten dit doorheeft is minimaal. Op zich vrij legitiem denk ik is een krantenfoto met een vliegtuig met de term CIA daarop. Wellicht een leuk klussie van Bas.
Rob Verhagen, Alkmaar
———–
Elke digitale foto moet ook wel even ‘geshopt’ worden. Al is het dan al niet om de levels te zetten en zowat.
Maar ik vertrouw toch wel op de goede journalistieke ethiek van de fotografen dat ze dat ook alleen doen.
Maar als je je beeld zo al niet mag bewerken (doordrukken&tegenhouden) kun je je ook afvragen of je ook wel een flitser mag gebruiken. Je manipuleert het licht daarmee ook wat er niet is.
Frits de Beer / Alkmaar
—————-
Triest dat juist de enige niet overdreven shoppende nieuwsfotograaf van de Volkskrant deze verdachtmakingen voor z’n kiezen krijgt. Goede foto overigens.
Thomas Schlijper
—————-
Ik geef Martijn Beekman groot gelijk, Photoshoppen is op zich niet het probleem, maar dat er zo weinig discussie over is.
Ik denk dat iedereen het er wel over eens is dat een beeld dat het resultaat is van twee andere beelden niet in de fotojournalistiek thuis hoort, maar ik denk zelfs dat zo’n beeld niet meer voor de naam “foto” in aanmerking komt. Daar is bijna honderd jaar geleden in de Roaring Twenties al de naam “fotocollage” voor bedacht. En dat is een naam die het maken van beelden in Photoshop (ik zeg met nadruk maken, niet bewerken) ook veel meer recht doet. Het maken van dergelijk beelden is een kunst op zich, maar een kunst die natuurlijk niet thuis hoort in de documentaire fotografie.
Een foto is al subjectief genoeg: kadrering, standpunt, het wachten op het “beslissende moment” het zijn allemaal factoren die een foto subjectief maken, en dan heb ik het nog niet eens over ensceneren. Dat is op zich niet erg, want de kijker is allang niet dom meer, hij weet dondersgoed dat een foto een weergave is van één moment, en niet noodzakelijkerwijs een representatief en objectief moment. Maar als daar ook nog de onzekerheid bijkomt dat beelden gemanipuleerd (in elkaar geplakt) zijn, houd het natuurlijk op; dat is in documentaire fotografie dus not done.
In die wetenschap moet je ook terughoudend zijn met het bewerken van beelden. Journalistieke fotografie leunt altijd op de loyaliteit van de kijker om te geloven wat er te zien is, met inbegrip van de hierboven genoemde factoren. Als dat vertrouwen wegvalt gaat het bergafwaarts. Het overdreven bewerken van beelden, zwartmaken van de achtergrond e.d. hoort m.i. dus niet thuis bij de fotojournalistiek.
Inderdaad, iedereen heeft het over bytes en pixels, maar hier hoor je helaas weinig over.
Dat krantenlezers, maar kennelijk ook collega-journalisten direct onraad denken te ruiken, zegt helaas ook veel over hun eigen moraal.
Gerhard van Roon
p.s.
Hetgeen niet wil zeggen dat ik tegen het bewerken of manipuleren van fotografie ben, integendeel. Computerbewerking bied fantastische mogelijkheden, alleen moet je het natuurlijk niet in een documentaire- of journalistieke context plaatsen.
Ik ben ervan overtuigd dat met een stevige discussie hierover iedereen gediend is, niet in de laatste plaats de beeldmakers die foto’s manipuleren zelf, en nu altijd het verwijt krijgen dat ze de boel eigenlijk belazeren.
Iets soortgelijks speelde zich 150 jaar geleden af toen de fotografie door schilders gezien werd als een ondermaatse vorm van schilderen. “fotograferen, dat kan toch iedereen !” Het resultaat was dat er een fotografie opkwam die, om zich te verontschuldigen, zich vermomde als schilderkunst: het Picturalisme. Pas toen de fotografie op eigen benen kwam te staan werd ze interessant, en dat heeft de schilderkunst ook goed gedaan. Bevrijd van het juk van het monopoly op een reproductie kon ze zich op iets heel anders richten: met als resultaat het Impressionalisme.
Daarom: Baby’s met ingeshopte tatoo’s, een zwartgemaakte achtergrond, : het mag van mij allemaal (alleen niet in de krant) maar ik wil het wel weten.
————-
Het programma Photoshop is niet het probleem. In de reclamewereld weten we nu eenmaal dat we voor de gek gehouden worden, maar in de journalistieke fotografie zouden fotografen hun vak dusdanig serieus moeten nemen en dus niet Photoshoppen. Wel zoals Martijn Beekman zegt dat je soms kleine “dokatechnieken” op de foto loslaat, bijvoorbeeld doordrukken en tegenhouden. Over het algemeen houden de meeste fotojournalisten zich hier ook aan. Ik denk dat het meer een probleem van de lezer zelf is dat hij of zij overgevoelig wordt voor photoshoppen. Men weet zelf vaak heel goed wat er allemaal mogelijk is op de computer en denkt dan dat fotografen dat ook veelvuldig toepassen. Fotojournalisten worden daarmee vaak over één kam gescheerd, niet alleen met fotografen in het algemeen (dus ook photoshoppende creatieve- en reclamefotografen), maar ook met de enkele collega fotojournalist die wel eens over de grens gegaan is. Wie Martijn Beekman kent, weet heel goed dat hij zich aan dat soort praktijken niet schuldig zou maaken.
De bewuste foto van premier Balkenende straalt een zekere mate van onechtheid uit, maar dat komt meer door het standpunt van de fotograaf en het gebruik van het groothoekobjectief. In feite is dat al een vorm van manipulatie. Balkenende die de kamer net bekend maakte dat de Afganistanmissie doorgaat en trots op weg is naar Nieuwspoort om dit in een persconferentie toe te lichten. Het ‘herwonnen’ zelfvertrouwen van Balkenende is op deze wijze treffend weergegeven. Waar begint en eindigd manipulatie?
Als we de afgelopen jaren de revue laten passeren, dan valt het aantal ernstige manipulaties heel erg mee. Maar desondanks lijkt het vertrouwen van de lezer sterk af te nemen. Misschien is het idee van Daniël Koning zo gek nog niet om een beroepseed in het leven te roepen voor de fotojournalistiek. Dat kan door fotografen zich collectief uit te laten spreken tegen manipulatie van foto’s. En daarmee bedoel ik niet alleen photoshoppen, maar manipulatie in de ruimste zin.
In feite gaat het om het vertrouwen dat je als lezer moet krijgen in de waarheid die je onder ogen krijgt.
Ik begrijp niet zo heel goed waarom Photoshop de schuld van alle ellende krijgt. In de donkere kamer was bijna evenveel mogelijk. Het is hooguit toegankelijker en geworden. Naar mijn idee moet het probleem altijd bij mensen worden gezocht. Bij de fotografen die zich laten verleiden tot het (ver)maken van een betere foto door manipulatie en verder ligt de verantwoordelijkheid bij de lezer die een beetje vertrouwen moet hebben in de fotojournalistiek.
Groet,
Remko Scheepens, fotograaf, docent (digitale) fotografie en medewerker Persmuseum Amsterdam.
————-
photoshop or not photoshop?! what’s the big deal concerning martin
beekman’s foto? laat die jongen zijn werk doen met of zonder
supergroothoek, photoshop. nog vele mooie foto’s graag! keep up the
good job [-s]!
grtz, jan schut
————–