Terwijl de bezoekersaantallen voor fotografietentoonstellingen en -evenementen steeds maar groeien, lijkt het denken over het medium daar bij achter te blijven. De uitgave van de eerste twee delen van de Bibliotheek van de Fotografie is een poging de kennis van en discussie over het medium te verbreden.
Het is een klassieke klacht van sommige fotografiecuratoren en -historici: er is in Nederland geen ‘discours’ over fotografie. Wat zoveel wil zeggen dat er hier niet met enige diepgang over fotografie wordt gediscussieerd.
De laatste tijd organiseren fotografiemusea, -opleidingen en ook Photoq echter regelmatig bijeenkomsten waar naar hartelust van gedachten gewisseld kan worden. Dat lukt de ene keer wat beter dan de andere, maar de belangstelling blijkt groeiende.
De fotomusea in Antwerpen en Rotterdam hebben de schone taak op zich genomen bij deze ontwikkeling een inhoudelijke bijdrage te leveren.
Eind vorig jaar verscheen een reeks essays en inleidingen onder de titel Bibliotheek van de Fotografie 1, vorige maand is deel 2 uitgebracht. Het doel van deze uitgaven wordt in de toelichting van de directeuren Ruys en Visschedijk geëxpliciteerd: ‘…kennis verspreiden, reflectie bevorderen, nieuwsgierigheid wekken, om op die manier de dialoog omtrent fotografie aan te wakkeren.’
Zowel in deel 1 als deel 2 namen de samenstellers beschouwingen van kunsthistorici en verklaringen van fotografen/kunstenaars op. Hoewel ik dit initiatief toejuich, zijn er mijns inziens nog wel enige kanttekeningen bij te plaatsen, met name wat betreft de toegankelijkheid van de teksten.
Het is mooi dat sommige teksten speciaal voor de Bibliotheek van de Fotografie zijn vertaald. Het is alleen jammer dat het Vlaams van Erik Eelbode de souplesse van de teksten niet altijd bevordert. Zo stuit de lezer nogal vaak op het woordje ‘vermits’ en zijn sommige zinsconstructies pas na drie keer lezen te ontrafelen. Vooral de op zich al ingewikkelde bijdragen van kunsthistorici als Siegfried Kracauer en Martha Rosler zijn daardoor soms moeilijk te bevatten.
Frappant eigenlijk dat de gedachtegang in de inleidingen van fotografen/kunstenaars (waaronder Paul Strand, Alexander Rodchenko, Nan Goldin, Walker Evans en Robert Frank) meestal beter te volgen is dan de denkwijzen van hen die zijn opgeleid om als mediator tussen de kunstenaar en de rest van de mensheid op te treden.
Net iets te veel teksten in deze eerste twee uitgaven doen je verlangen naar meer ruimte voor een kunsthistoricus als John Berger die het bekijken van kunst en/of fotografie tot een ervaring kan maken, zonder dat de kijker zich vooraf een reeks denkbeelden en termen eigen moet maken.
Het aangekondigde derde deel zal worden samengesteld door Dirk Lauwaert. Ik zou de redactie hierbij willen oproepen het vierde deel te laten maken door de twee auteurs die naar mijn bescheiden mening het avontuurlijkst en meest leesbaar over fotografie kunnen schrijven: Johan de Vos en Hans Aarsman.
Mijn inziens is de kans dan groter dat het brede publiek, dat zij voor deze reeks in gedachten had, zich aangesproken voelt. Een nieuw publiek, waarvoor dan niet alleen het kijken naar fotografie een sensatie kan zijn, maar ook het er over denken en praten.
Han Schoonhoven
Bibliotheek van de Fotografie deel 1
Met teksten van: Eugène Delacroix, Ernest Legouvé, Paul Strand, Ossip Brik, Albert Renger-Patzsch, Alexander Rodschenko, Raoul Hausmann & Werner Gräff, László Moholy-Nagy, Robert Frank, John Szarkowski, Walker Evans en Wright Morris
Hoofdredactie: Christoph Ruys en Frits Gierstberg
Kernredactie: Erik Eelbode, Luc Salu, Pool Andries, Inge Henneman en Dominique Somers
Uitgever: het Nederlands fotomuseum en FotoMuseum Provincie Antwerpen
Prijs: 12 euro
Bibliotheek van de Fotografie deel 2
Met teksten van: Albert Valentin, Siegfried Kracauer, Hubert Damisch, Martha Rosler, Herbert Molderings, Nan Goldin, Craigie Horsfield, Susan Sontag, Rosalind E. Krauss, Gerry Badger en John Berger
Hoofdredactie: Christoph Ruys en Frits Gierstberg
Tekstselectie en vertaling: Erik Eelbode
Uitgever: het Nederlands fotomuseum en FotoMuseum Provincie Antwerpen
Prijs: 19,50 euro