Nederland voor gevorderden

Polyester koeien, een Soefitempel op een camping, levensgrote bromtollen op rotondes, megavarkensfokkerijen waarop geen varken te zien is en hufterproof bushokjes. Het fotoboek Nederland voor gevorderden van fotograaf Daniel Koning, gaat over hoe het Nederlandse landschap tegenwoordig is ingericht en steeds meer verandert. Romantische kerkjes naast rechte blokken beton en staal; alles wordt maar door elkaar heen gebouwd. Volgens Koning is niets meer wat het lijkt.
‘Een vreemd land’ is dan ook de titel van de inleiding in Nederland voor gevorderden. Deze is geschreven door Maarten Kloos, publicist en directeur van het Architectuurcentrum Amsterdam. Op boerenerven zie je bijna geen leven meer. Alleen nog betonnen varkens en polyester koeien. Paarden gekleed in zweet- en eczeemdekens nemen de plaats van koeien in het weiland in. Dramatische ontwikkelingen volgens Kloos. Grote waarde van dit boek, zegt hij in zijn inleiding, is dat je je al bladerend kunt verbazen over een heel vreemd land.

De Koning lijkt zich inderdaad vooral te verbazen en als lezer doe je dat met hem mee. Met Nederland voor gevorderden kun je mee gluren door het raampje waardoor de fotograaf Nederland zag in de drie jaren (2005-2008) waarin hij door Nederland reisde en dit boek bij elkaar fotografeerde.

Sommige foto’s zijn alledaags: het is dat je weet dat ze van Konings hand (lens) zijn, je zou ze ook voor amateurfoto’s aan kunnen zien. Maar door de droge bijschriften snap je de bedoeling van de foto’s en waarom ze zo zijn. In deze tekstjes geeft hij scherp kritiek op de verrommeling van ons landschap en de schade die het milieu daardoor lijdt. Het boek bevat ongeveer 150 foto’s, allemaal voorzien van zo’n bijschrift, waaruit elke keer gedegen research en daarmee Konings achtergrond als journalistiek fotograaf blijkt.

Koning laat trieste nieuwkomers als voedselbanken zien, maar ook hoopvolle ontwikkelingen als ecoducten en CO2-neutrale woonwijken. Niet alle plaatjes zijn even verrassend, maar daar staan pareltjes als op pagina 67 tegenover. Twee kindjes, dik ingepakt op tegenwoordig zeldzaam natuurijs, leren schaatsen achter een witte plastic tuinstoel in plaats van achter de aloude houten keukenstoel. Op de achtergrond (hyper)moderne windmolens.

Enige minpuntje: als Koning drie jaar door hele het land heeft gereisd zoals het boek vertelt, is hij wel erg lang blijven hangen op bepaalde plekken. De meeste foto’s zijn genomen in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht en niet alle provincies komen aan bod.

Saffira Rijkee

Daniel Koning: Nederland voor Gevorderden
€ 32,50
160 pagina’s met ruim 140 kleurenfoto’s
Uitgave: Bas Lubberhuizen
ISBN 9789059372009