Het magazine van De Volkskrant vierde haar tiende verjaardag met een tentoonstelling en een fotoboek: Andere Ogen. De redactie koos voor een overzicht van de portretfotografie, want die bepaalt in hoge mate het gezicht van de wekelijkse mini-glossy.
Een krant is een meneer, een autoriteit, maar sinds de intrede van de managers, aandeelhouders en marketeers ook steeds meer een product. Een product om andere producten mee te verkopen. Wanneer je in de zoekmachine de woorden ‘doelgroep’ en ‘Volkskrant magazine’ combineert rollen er tot achter de komma beschreven profielen van de Volkskrantmagazinelezeres en –lezer uit. Elke zaterdag worden 400.000 exemplaren van het magazine gedistribueerd, bijna 800.000 mensen lezen of bekijken de bijlage. Meer dan de helft maakt deel uit van de hoogste welstandklasse. Ze reizen heel wat af, schaffen regelmatig dure merkspullen aan en wonen in een jarendertigwoning waarvan de overwaarde mogelijk wordt gebruikt voor de aankoop van een huisje in Frankrijk.
Dat is het profiel van de Volkskrantmagazinelezer, ik ging op zoek naar het profiel van de Volkskrantmagazinefotograaf. Allereerst moet die volgens mij over bijzondere sociale vaardigheden beschikken en razendsnel een bijna intieme band met de geportretteerde kunnen opbouwen. Natuurlijk zijn veel van gefotografeerde vrouwen en mannen dol op publiciteit, maar in deze foto’s lijken ze vaak net een stapje verder te gaan dan gebruikelijk.
Victor Bergen Henegouwen zet Ayaan Hirsi Ali een soort Hollandse boerenmuts op, Bianca Pilet’s portretten zijn sensueel of ironisch en soms allebei. Henk Wildschut brengt Geert Wilders en minister Gerda Verburg verrassend in beeld. Een aantal van de geselecteerde foto’s lijkt op een onbewaakt moment gemaakt, zodat Mei Li Vos er wel erg kinderlijk en Jamie Oliver er nogal potsierlijk uitzien. Dan vraag je je af wat de diepere betekenis is van een dergelijk portret. En die ontgaat mij dan.
Maar toch blijf je kijken, want de tweehonderdvijftig beelden vormen een uitbundige collectie fotografie van ervaren krachten als Koos Breukel, Anton Corbijn, Rineke Dijkstra en Stephan Vanfleeteren en aanstormende talenten als Ivo van der Bent, Lucas Göbel, Mieke Meesen en Marijn Scheeres. Andere Ogen is een spektakel, compleet met juichende commentaren van de beschouwer, de beeldredacteur en vier betrokken fotografen. De ironische opmerking van Koos Breukel op de achterflap is in deze context verfrissend: ‘I’m in it for the money.’
Andere Ogen
fotografie: Anton Corbijn, Rineke Dijkstra, Erwin Olaf, Koos Breukel, Dana Lixenberg, Viviane Sassen, Mourad Bouchakour, Bianca Pilet, Henk Wildschut, Victor Bergen Henegouwen, Rob Hornstra en anderen
teksten: Hans Aarsman en Theo Audenaerd
paperback (ingenaaid), 28 bij 21 cm, 256 pagina’s, 250 foto’s in zwart-wit en kleur
uitgever: J. M. Meulenhoff
prijs: 25 euro