Noorderlicht-directeur Broekhuis: de deuren gaan dicht

Er heerst een grafstemming op het kantoor van Noorderlicht in Groningen. In het advies Slagen in Cultuur schrijft de Raad voor Cultuur als advies aan de regering onder meer om de gevraagde subsidie van een half miljoen euro voor Noorderlicht niet toe te kennen. Directeur Ton Broekhuis van Noorderlicht: ‘Er is geen leven verder.’
Broekhuis – ‘wij voldoen aan alle criteria’ – ziet paradoxen in het advies. Zo krijgen instellingen als De Appel in Amsterdam en Witte de With in Rotterdam nog een kans op subsidie als zij een beter plan inleveren. Broekhuis: ‘Terwijl Witte de With nog bij ons om advies is komen vragen hoe ze een breder publieksbereik voor elkaar kunnen krijgen.’

De Raad verwijt Noorderlicht onder meer dat de fesstivals en exposities niet leiden tot een discours over fotografie. Broekhuis ontkent dat: ‘Met de publicatie van het boek van Ken Schless vorig jaar ontstond er een discours tot in de Verenigde Staten. En zo zijn er veel voorbeelden. Wat wij inderdaad niet doen is eindeloos discussiëren over kunsten en vernieuwing.’

Een ander verwijt luidt dat Noorderlicht te weinig samenwerkt met met landelijke fotografie-instellingen. Broekhuis: ‘Deels klopt dat. Maar niemand wil samenwerken in de Nederlandse fotografie. Toch hebben er de laatste jaren van ons tentoonstellingen gehangen in de Melkweg Galerie, de Oude Kerk en de Nieuwe Kerk (alle in Amsterdam – red) en in Den Haag.’

Broekhuis verwijt de Raad vooral te kiezen voor de Randstad. ‘Mede op ons advies heeft de regering gekozen voor landelijke spreiding, maar daar is in dit advies niets van over. Van de dertien noordelijke instellingen die rijkssubsidie kregen, blijven er maar vier over.’

Volgens Broekhuis is die keus voor de Randstad niet vreemd: ‘Ik heb onderzoek gedaan en stel vast dat van de 370 mensen die de laatste jaren de Raad voor Cultuur hebben geadviseerd er dertig van buiten de Randstad komen.’

Noorderlicht werkt tot nu toe met een jaarbegroting van ruim een miljoen euro. Het wegvallen van de rijkssubsidie is dus een grote tegenvaller. Broekhuis: ‘De deuren gaan dicht op deze manier. Tot nu nu hebben we alleen van de provincie en gemeente geld binnen, drie ton. Er is misschien nog wel een vluchtweg door bij fondsen aan te vragen, maar ik heb geen zin om per onderdeel telkens opnieuw aanvragen te gaan indienen.’

Eerder op PhotoQ: Raad voor Cultuur adviseert negatief over Noorderlicht

Hieronder volgt het officiële persbericht van Noorderlicht, plus een link naar het onderzoek waarover Ton Broekhuis hierboven spreekt:

Culturele kaalslag in Noordelijke regio

Na twaalf jaar structurele financiering door de rijksoverheid lijkt het doek te vallen voor Noorderlicht. De Raad voor Cultuur heeft geadviseerd geen rijkssubsidie meer te verlenen aan Noorderlicht. Dit ondanks de waardering die de Raad uitspreekt voor het maatschappelijk engagement van Noorderlicht, haar educatieve programma?s, de hoge kwaliteit van de tentoonstellingen, haar sterke internationale positie en haar goede uitgangspositie voor verdere groei van de eigen inkomsten. De helft van het jaarlijkse budget van Noorderlicht dreigt hierdoor weg te vallen wat het voortbestaan van Noorderlicht na 2012 bijzonder onzeker maakt. Niet alleen Noorderlicht valt buiten de boot. Van de dertien Noordelijke instellingen die in de vorige cultuurperiode door de rijksoverheid werden gefinancierd, zijn er slechts vier overgebleven, een ware culturele kaalslag voor het Noorden is het gevolg.

In november 2000 initieerde Noorderlicht een petitie ten behoeve van een evenredige spreiding van geld voor de kunsten over Nederland. Dit Noorderlicht initiatief werd in de Tweede Kamer door alle partijen positief beoordeeld wat leidde tot een grotere aandacht voor de spreiding van rijksgelden voor culturele instellingen over het land. In het huidige regeerakkoord, op basis waarvan de opdracht aan de Raad voor Cultuur is geformuleerd, is het belang van de spreiding der kunstbudgetten over het land expliciet benoemd.

Noordelijke regio ernstig benadeeld
Noorderlicht kan niet anders dan constateren dat de Raad zich niet aan de opdracht heeft gehouden voor wat betreft deze spreiding, althans niet ten aanzien van de Noordelijke regio. Daar waar het Noorden drie jaar geleden nog dertien rijksinstellingen had, blijven er nu slechts vier over: het Noord Nederlands Orkest, het Noord Nederlands Toneel, Tryater en Keramiekmuseum Princessehof Leeuwarden.

Terwijl de politiek heeft gepleit voor de spreiding van de kunsten, lijkt het aan een evenredige spreiding van deskundigen in de Raad voor Cultuur te ontbreken. In een bijlage treft u een overzicht aan van de herkomst van de leden van de Raad voor Cultuur. Deze lijst is in maart door de provincies Groningen en Friesland en de gemeentes Groningen en Leeuwarden op initiatief van Noorderlicht gepresenteerd aan de voorzitter van de Raad voor Cultuur, Joop Daalmeijer. Dezecijfers heeft de Provincie Groningen medio april mede namens vier andere provincies aangeboden aan de vaste kamercommissie OCW. Reeds anderhalf jaar geleden heeft Noorderlicht een dergelijk, toen geschat, overzicht gestuurd naar de toenmalige voorzitter Els Swaab.

Terra Cognita
Ondanks deze grote tegenslag gaat Noorderlicht in ieder geval dit jaar door met waar het al 22 jaar mee bezig is: het organiseren van excellente geëngageerde fotografietentoonstellingen die internationaal in hoog aanzien staan. Op 2 september 2012 start de 19e Noorderlicht Internationale Fotomanifestatie genaamd Terra Cognita over de menselijke verhouding tot en de waarde van contact met de natuur. Het zal geen zwanenzang zijn, strijdbaar als altijd zal Noorderlicht blijven vechten voor haar voortbestaan.

Over Noorderlicht
Stichting Fotografie Noorderlicht is sinds 1980 een veelzijdig, innovatief en internationaal podium voor (documentaire) fotografie. Op eigenzinnige wijze toont Noorderlicht vanuit maatschappelijk geëngageerde inhoud de visuele schoonheid en het belang van de fotografie. Hiertoe organiseert zij jaarlijks een internationaal toonaangevende fotomanifestatie en vele exposities in de fotogalerie. Daarnaast schrijft Noorderlicht foto-opdrachten uit en zorgt zij voor verdieping via het organiseren van debatten, lezingen en masterclasses. Noorderlicht heeft de hele wereld als haar speelveld, maar is tegelijkertijd stevig geworteld in Noord-Nederland.

Download pdf onderzoek: Cijfers zijn niet zaligmakend