Bij zijn boekbespreking van de Noorderlichtproductie Wallhouse #2 ging Han Schoonhoven in op een uitdagende opmerking in het begeleidende persbericht over de huidige situatie van het Nederlandse opdrachtenbeleid. Vervolgens licht directeur Ton Broekhuis van Noorderlicht op uitgesproken wijze hun stellingname toe.
‘Het persbericht bij deze publicatie opent met een enigszins curieuze stelling:
‘Onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse fotografische traditie, maar nu zo goed als verdwenen: de fotografieopdracht. Geen enkele Nederlandse instelling of instantie verstrekt nog op regelmatige basis een opdracht aan fotografen, die moet leiden tot een boek en/of een tentoonstelling. Behalve Noorderlicht in Groningen.’
Dit lijkt mij gechargeerd. En feitelijk ook niet juist. Een korte rondgang op internet bevestigt dit. Het Rijksmuseum Amsterdam realiseert in samenwerking met NRC Handelsblad en tentoonstellingsruimten als Huis Marseille en het Foam jaarlijks een fotografie-opdracht: het ‘Document Nederland’, sinds 1975.
De gemeente Amsterdam verleent sinds 1972 nog steeds minimaal drie fotografie-opdrachten per jaar. De provincie Noord-Holland lijkt enkele jaren terug gestopt te zijn met het uitschrijven van fotografie-opdrachten. En inderdaad, beide laatste organisaties treden sporadisch naar buiten met de resultaten van hun opdrachten. Al moet wel gezegd dat een groot deel van de foto’s van de Amsterdamse opdrachten via de digitale beeldbank van het stadsarchief direct te bekijken zijn.
Dan is er nog de Stichting Stedelijke Fotografie Utrecht, die volgens hun website 3 tot 5 opdrachten per jaar verleent en volgend jaar een grote tentoonstelling, ‘Het geheim van Utrecht’, organiseert. En het Nederlands Fotomuseum dat opdrachten uitschrijft, exposeert en publiceert.
Zou het een poging van Noorderlicht zijn om een discussie over de opdrachten-situatie in Nederland op gang te brengen?’
Photoq vroeg de organisatie van Noorderlicht om een reactie. Zij reageerde aldus:
‘De lovende bespreking van ons fotoboek door Photoq in het kader van de fotografieopdracht rond Wall House maakte melding van ons begeleidend persbericht. Daarin werd gesteld dat Noorderlicht in Nederland de enige is die nog fotografieopdrachten verstrekt. Ik wil daarmee claimen dat wij als instelling uniek zijn in het aantal opdrachten dat wij verzorgen. Voor zover mij bekend, is er geen andere Nederlandse fotografie-instelling die structureel fotografieopdrachten verstrekt – noch Foam, noch Fotomuseum Den Haag, Huis Marseille, de fotofestivals van Naarden en Breda, enzovoorts.
Inderdaad, het Nederlands Fotomuseum verstrekte ter gelegenheid van haar opening een opdracht aan vier lokale fotografen en ooit verzorgde het Rijksmuseum onder de bezielende leiding van Wim Vroom meerdere foto-opdrachten per jaar. Dit is nu gedecimeerd tot jaarlijks één coöperatieve opdracht met NRC Handelsblad. Ook het aantal opdrachten van Amsterdam (het Gemeentearchief in samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst), vroeger jaarlijks een aantal, is dramatisch gereduceerd.
Hieruit blijkt dat ons statement niet zo onterecht is. Als ‘particulier initiatief’ verstrekt Noorderlicht sinds 2003 jaarlijks drie foto-opdrachten (tegen volwassen honorering) aan internationale fotografen. Wij kiezen er kortom bewust voor ons in te zetten voor de stimulering van nieuwe fotografie. Zeker, Utrecht biedt nog foto-opdrachten en de provincie Groningen verstrekt er één per twee jaar, net als Noord-Holland.
Maar als autonome kunstinstelling verzorgt Noorderlicht als enige drie fotografieopdrachten per jaar (die steevast resulteren in een tentoonstelling én een boek) en daar zijn we bijzonder trots op. Zeker als je bedenkt dat deze door additioneel geld worden gefinancierd. Wij zien in deze unieke positie dan ook graag een uitdaging aan collega fotografie-instellingen om eveneens middels de productie van fotografie bij te dragen aan een sprankelend Nederlands fotoklimaat.
Met vriendelijke groet,
Ton Broekhuis, directeur Noorderlicht’
• Wij lezen graag wat u over deze kwestie denkt: Mail PhotoQ