De Noorderlicht-manifestatie van dit jaar is nog maar een dikke week geleden afgelopen, terwijl een persbericht gelijk vooruitblikt naar 2013: ‘Tijdens De Noorderlicht Internationale Fotomanifestatie in 2013 staat de wereldwijde economische crisis centraal.’
Het bericht gaat verder:
Deze 20e editie zal bestaan uit meerdere thematische tentoonstellingen. Een van de thema’s – waar nu een oproep voor inzendingen voor uitgaat – heeft de werktitel TO HAVE AND HAVE NOT. Voor dit thema kunnen fotografen, kunstenaars, curatoren en organisaties hun voorstellen inzenden tot en met 11 januari 2013. De andere thema’s worden later dit jaar bekend gemaakt. De Fotomanifestatie vindt plaats in de Der Aa-kerk in Groningen en opent op 7 september 2013.
Kan fotografie de wortels van onze huidige economische en financiële crisis tastbaar maken? Met haar Internationale Fotomanifestatie 2013 hoopt Noorderlicht de politieke, financiële en economische macht van de zogenaamde “1%” bloot te leggen, een macht die ten koste gaat van de resterende “99%”. We roepen de internationale fotografie-gemeenschap op ons te helpen een inspirerende, doorwrochte en doorvoelde tentoonstelling te bouwen rond dit uitdagende thema.
1%
Sinds de crisis in 2008 uitbrak, is de wereld zich scherp bewust geworden van problemen die inherent zijn aan de manier waarop systemen van geld en macht zijn georganiseerd. De zogenaamde 1%, een elite die zich dankzij de deregulering van de afgelopen twintig jaar ongekende speelruimte en toegang tot de politiek heeft verschaft, heeft zich ontwikkeld tot een nieuwe aristocratie; een bovenklasse die leeft volgens eigen regels.
In TO HAVE AND HAVE NOT wil Noorderlicht diep doordringen in het hart van de wereld van de maatschappelijke bovenlaag. De voortdurende economische crisis is de rode draad; we kijken voorbij de slachtoffers en de misstanden en hopen de onderliggende oorzaken bloot te woelen.
Vanuit een fotografisch standpunt is dit een veeleisend onderwerp. Toegang tot de wereld van de 1% is zeer beperkt – zeker vergeleken met die tot groepen slachtoffers, een hoofdonderwerp van documentaire fotografie. Maar belangrijker nog, de essentiële ingrediënten van de financiële en politieke sferen zijn abstract: ideeën en ideologieën, reguleringen of het gebrek daaraan, machtsstructuren, complexe financiële producten, hebzucht. Deze ongrijpbare kwaliteit is een van de redenen dat het zo uit de hand heeft kunnen lopen – je ziet het pas goed, als het te laat is. Dat verklaart waarom pas in recente jaren de publieke verontwaardiging over de groeiende rijkdom van de 1%, ten koste van de 99%, is toegenomen. Men spreekt zich uit tegen de bonusculturen, reddingsoperaties voor banken en tegen het reduceren van mensen tot statistieken op de jaarbalans, ontwikkelingen die al decennia speelden.
De mate van abstractie brengt een uitdaging met zich mee: hoe leg je de essentie van macht en geld bloot door middel van fotografie? Noorderlicht doet een beroep op de fotografiegemeenschap ons te helpen bij het vinden van interessante manieren om dit thema te visualiseren. Wij staan open voor traditionele documentaire fotografie, maar ook voor de meest radicale en experimentele benadering.
Ernest Hemingway
TO HAVE AND HAVE NOT ontleent zijn titel aan Ernest Hemingways gelijknamige roman, geschreven tijdens de Grote Depressie. Het is een titel met een gelaagde betekenis. Het boek laat zien hoe zelfs deugdelijke mensen door economische krachten en verleidingen moreel bankroet kunnen raken, maar ook met welk gemak sommige mensen afstand kunnen doen van hun ziel. De tentoonstelling wil daarnaast laten zien dat de wereld van ‘mensen die hebben’ voor een groot deel bevolkt wordt door de ‘mensen die niet hebben’: diegenen die rechtstreeks een leven van excessen faciliteren. Tegelijk verwijst het ook naar alles wat verloren is gegaan sinds het uitbreken van de crisis.