Het medium is geduldig: je kunt de halve wereld afreizen en shapshots maken (1), je kunt gewoon thuisblijven en beelden oogsten op het internet (2). En dan een boek samenstellen, zoals Ellert Haitjema (1) en Florian Göttke (2) dat hebben gedaan.
Voor zijn aankomende tentoonstelling in de ‘projectzaal’ van museum De Pont stelde Haitjema een catalogus samen, een soort prospectus eigenlijk, die dezelfde titel draagt als zijn expositie: Haphazard. Dat betekent volgens mijn vertaalmachine zoiets als ‘toevallig’, ‘in het wilde weg’ of ‘op goed geluk’. Op de met touw bijeengehouden spreads combineert hij foto’s van de objecten die hij zelf maakte met afbeeldingen van geïmproviseerde behuizingen en –vaak met afvalmateriaal- uitgevoerde reparaties aan stoelen of daken.
Getuige het persbericht gaat Ellert Haitjema (Menaldum 1958) in de expostie nog een stapje verder dan in deze publicatie: ‘In Haphazard combineert hij ze (de opnamen van aangetroffen objecten. (H.S.)) met zijn eigen werk, in een dialoog vol beeldrijm en woordspelingen, zonder hiërarchie of zelfs maar een aanduiding of het een werk van hemzelf betreft, of een door hem gefotografeerd object. Dat onderscheid wordt opgeheven in de foto-interventies. Voortgaand op visuele elementen die de foto’s zelf aandragen, onderwerpt Haitjema ze aan een aantal bewerkingen. Door foto’s om te vouwen, in het water te leggen of te bedekken met schijfjes glas maakt hij er een driedimensionaal object van, dat hij vervolgens opnieuw fotografeert.’
Florian Göttke (Gelsenkirchen, Duitsland 1965) ging achter zijn computer zitten en verzamelde in een paar jaar talloze beelden die van doen hebben met de meest recente beeldenstorm: het neerhalen van bronzen Saddam Husseins. Met behulp van geleende foto’s en t.v.-beelden onderzocht hij de ondergang van een Iraaks icoon, een status, een alomtegenwoordigheid die Hussein eigenhandig creeërde. Göttke begon in 2006 lezingen te geven over deze moderne variant van iconoclasme en opende een site om zoveel mogelijk (gedetailleerde) informatie te verkrijgen. Dit jaar verscheen het project in druk: Toppled.
‘s Middags, op 9 april 2003, bereiken Amerikaanse mariniers het Firdous/Paradise Plein in Baghdad. Volgens Göttke ontstaat daar dan de meest symbolische fotogelegenheid van de Tweede Golfoorlog. De internationale pers is gehuisvest in het Palastine Hotel pal aan het plein en na aanvankelijke schroom komen er steeds meer Irakezen kijken. Göttke reconstrueert hoe de Amerikanen en Irakezen het bekende standbeeld met de geheven arm neerhalen en ontheiligen. Dit verslag vormt de kern van zijn bescheiden uitgevoerd maar bijzonder informatieve boekje over de beeldvorming rond de geëxecuteerde dictator. Göttke’s research naar wat er vervolgens met (onderdelen van) de beelden en met Saddam zelf is gebeurd leidt tot een even nauwkeurig als absurdistisch verslag.
Toppled
samenstelling en teksten (Engels): Florian Göttke
vormgeving: Felix Weigand
paperback, 15,4 bij 24 cm, 148 pagina’s, met een groot aantal illustraties in full color
uitgever: post editions
prijs: 22,50 euro
voor beelden en informatie: www.toppledsaddam.org
Haphazard
fotografie: Ellert Haitjema
teksten (Ned, Eng): Jeroen Boomgaard, Marcel Kurpershoek
ontwerp: Rene Put
handgebonden, dubbelgeslagen boek, 120 pagina’s, 30 bij 22,4 cm
alle afbeeldingen in full color
oplage: 500
uitgever: Timmer Artbooks
prijs: 35 euro
meer informatie: www.timmerartbooks.nl