In de zomer van 2003 zette de fotograaf Koos Breukel zijn tent op in de achtertuin van de Eerste Bergensche Boekhandel, niet om in te kamperen, maar bij wijze van mobiele fotostudio. De tuin ligt aan de Bergense Eeuwigelaan, de weg naar zee waar in 1967 de legendarische vrouwenfotograaf Sanne Sannes zich tegen een boom te pletter reed. Als eerbetoon aan Sannes wilde Breukel de dames van de Eeuwigelaan portretteren. Maar zoals vaker bij Breukels ondernemingen ging ook dit project een eigen leven leiden.
De werkomstandigheden waren ideaal. Het was prachtig weer, zodat de foto’s in de lommerrijke tuin gemaakt konden worden; de samenwerking met Karien Hilbers en Thomas Swinkels van de boekhandel verliep onberispelijk; de winkel stond borg voor een gestage aanvoer van potentiële modellen en tijdens de laatste twee dagen van deze idylle kreeg de fotograaf gezelschap van de tekenaar Manuel Kurpershoek. Terwijl Breukel zijn foto’s maakte, tekende Kurpershoek vlug en vaardig fraaie portretjes van de modellen.
De uitkomst van deze werkperiode verraste Hilbers en Swinkels aangenaam en zij besloten de resultaten te bundelen in een boekje. De publicatie lijkt in haar uiterlijk een soort echo van Breukels monografie (van uitgeverij Basalt) uit 2000. Maar de ‘Eeuwige tuin’, zoals de titel van dit boekje luidt, is geen ‘Photo Studio Koos Breukel – de dependance’, want de tekeningen en foto’s zijn hier even belangrijk. Het gedicht Bergen NH – Eeuwigelaan van Han Tentije (een eerder geschreven in memoriam Sanne Sannes) completeert deze fijnzinnige uitgave.
Bij de eerder op Photoq beschreven expositie van Arno Nollen in de Haarlemse Hallen is een catalogus verschenen. Het is een sober maar evengoed prachtig boekje geworden met zesenveertig foto’s en twee korte teksten van Jhim Lamoree en Karel Schampers.
De strakke hand van Nollen is voelbaar in de volgorde en het ritme van de afbeeldingen. Nollen, die zich een verzamelaar van emoties noemt, hecht grote waarde aan wat hij noemt ‘de melodie’ van een fotoserie. Ik stel mij zo voor dat hij zijn schat aan foto’s van beloftevolle jongedames eindeloos ordent totdat een ‘corpus’ van beelden ontstaat dat in zijn samenhang en afwisseling een onnavolgbaar afgerond geheel vormt. Nollens werk is mijns inziens bij uitstek geschikt om in boekvorm te presenteren: als een soort persoonlijk modellenboek, met dien verstande dat Nollens modellen zich aan het cliché van het fotogenieke meisje onttrekken en de afzonderlijke beelden geladen zijn met de emotie van het model èn de fotograaf.
Han Schoonhoven
Eeuwige Tuin
fotografie: Koos Breukel
tekeningen: Manuel Kurpershoek
met een gedicht van Hans Tentije
uitgave: de Eerste Bergensche Boekhandel, Bergen NH
ISBN 9072195043
prijs € 23,75
Arno Nollen
fotografie: Arno Nollen
teksten: Jhim Lamoree en Karel Schampers
uitgave: Artimo
ISBN 9085460239
prijs € 19,50