Amsterdamse politieagenten hebben in april foto’s gewist van de kaart in de camera van fotojournalist Roy van Kleef. Van Kleef – bezig met een reportage over het leven van een verkoper van de daklozenkrant Z – maakte foto’s van kaartcontroleurs van het gemeentelijk vervoerbedrijf GVB terwijl die bezig waren de fotograaf en de verkoper te verbaliseren wegens rijden in de metro zonder geldig vervoersbewijs.
De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) heeft met een brief bezwaar aangetekend tegen de gang van zaken. In een brief worden de gebeurtenissen op een rij gezet:
‘Op donderdag 13 april jongstleden was de heer Van Kleef ten behoeve van een journalistieke reportage vrijwel de gehele dag op pad met een straatkrantverkoper. Hierbij maakten zij regelmatig gebruik van het openbaar vervoer. Gedurende de dag hebben zij hiervoor gebruik gemaakt van een strippenkaart. Aan het einde van de dag was de strippenkaart echter vol en besloten de heer Van Kleef en de verkoper de laatste haltes zonder geldig vervoerbewijs te reizen.
In het metrostation Wibautstraat vond rond 16.20 uur een grote controleactie plaats. Een groep van zo’n 10 GVB-ers en 4 agenten controleerden de vervoersbewijzen van de aanwezigen. Zowel de heer Van Kleef als de straatkrantverkoper bleek niet (meer) in bezit van een geldig kaartje. Zij kregen beiden een boete opgelegd van € 37,40. De heer Van Kleef besloot om van de situatie foto’s te maken aangezien hij van mening was dat het hier een nieuwswaardige gebeurtenis betrof. Een van de dienstdoende GVB-ers was hiervan niet gediend en er ontstond een discussie over zijn recht op privacy. De heer Van Kleef probeerde duidelijk te maken dat hij, net als de GVB-ers, bezig was met de uitoefening van zijn beroep. Hier toonden de aanwezige GVB-ers geen begrip voor. Zij kwamen om de heer Van Kleef heen staan en de sfeer werd dreigender. Ook de aanwezige politieagenten kwamen erbij staan. Een van de agenten zei tegen de betreffende GVB-er: “Jij wilt niet gefotografeerd worden? Dan halen we toch het rolletje uit zijn camera!”. De heer Van Kleef protesteerde hiertegen en gaf aan dat hij met een digitale camera werkte. Hierop zei de agent de geheugenkaart te zullen verwijderen. Uiteraard weigerde de heer van Kleef zijn camera af te staan. Vervolgens heeft de heer van Kleef zich als journalist kenbaar gemaakt en heeft hij aangegeven in het bezit te zijn van een perskaart. Omdat de agent bleef volharden in zijn eis heeft de heer Van Kleef uit vrees om zijn apparatuur te verliezen of te worden gearresteerd tenslotte onder protest de foto’s verwijderd.
Namens de heer Van Kleef wil ik uitdrukkelijk protesteren tegen de hierboven geschetste gang van zaken. In Nederland is het niet verboden om op de openbare weg te fotograferen. Journalisten, maar ook gewone burgers hebben vrijheid van nieuwsgaring. Het portretrecht zoals neergelegd in artikel 21 Auteurswet, beschermt personen niet tegen het maken van hun portret maar slechts tegen het openbaar maken ervan. Dat geldt ook voor politieambtenaren en GVB-ers die bezig zijn met hun werkzaamheden. In het onderhavige geval was het maken van de foto’s van de agenten en GVB-ambtenaren in geen enkele opzicht ongeoorloofd. Het dwingen van de heer Van Kleef om zijn foto’s te wissen was derhalve onrechtmatig.
Door de geschetste handelwijze van politie is de heer Van Kleef ernstig belemmerd in de uitoefening van zijn werkzaamheden. Dientengevolge heeft hij ook schade geleden. De heer van Kleef heeft twee goede foto’s moeten verwijderen waardoor hij inkomsten is misgelopen. De politie heeft in strijd gehandeld met de geldende beleidsregels op dit gebied. Als politieagenten op een dergelijke wijze publicaties op voorhand proberen te voorkomen dan kan men van censuur spreken. De heer Van Kleef verwacht excuses van de politie voor hun optreden en tevens een voorstel om zijn schade te vergoeden.’
De politie heeft nog niet gereageerd.
• Lees in de rubriek TECHNIEK: Politie ontmoet techniek
• In juli 2003 op PhotoQ: Politie Rotterdam wist foto’s Guus Dubbelman