Rijksmuseum presenteert pas verworven foto’s

Een van de nieuwe fotogafische aanwinsten die het Rijksmuseum sinds vandaag tentoonstelt, is een zeer recente aanschaf, mede mogelijk gemaakt door een permanente sponsoring door advocatenkantoor Baker & McKenzie. Conservator Hans Rooseboom rondde de aankoop af tijdens de beurs Paris Photo van afgelopen maand. Twee handelaren stuurden ieder vooraf al een exemplaar van het portfolio Electricité van Man Ray naar Amsterdam zodat het Rijksmuseum kon kiezen naar welk exemplaar de voorkeur uitging, maar de koop werd in Parijs officieel bekrachtigd tijdens een van de vele afspraken die rond Paris Photo worden gemaakt.
Man Ray (1890-1976) maakte in 1931 in opdracht van de Compagnie Parisienne de Distribution d’Electricité een tiental fotogravures, door hem rayograms genoemd, die elektriciteit tonen in het dagelijks gebruik. Maar uiteraard wel op zijn Man Ray’s: met een knipoog. Van het portfolio is indertijd een oplage van 500 gedrukt.

Een blik op veilingresultaten bij Christie’s doet vermoeden dat het om een aanschaf gaat van misschien wel een miljoen euro, maar Rooseboom laat weten dat we bij de aanschaf van dit portfolio aan een andere categorie moeten denken: ‘Oorspronkelijke rayogrammen van het soort dat ook in Electricté zijn verschenen doen inderdaad prijzen die een set van 10 zouden doen uitkomen op een miljoen. Er zijn de afgelopen acht jaar ook verschillende sets van Electricité zelf aangeboden op veilingen. Het exemplaar dat we kochten van een Franse particulier is in prachtige staat – mint – en is aan ons verkocht voor een alleszins redelijke prijs, namelijk 34 duizend euro.’

Het persbericht van het Rijksmuseum meldt verder over de tentoonstelling met nieuwe topstukken van de 20ste-eeuwse fotografie:

Vanaf 7 december toont het Rijksmuseum tijdelijk een selectie 20ste-eeuwse fotografie die in de afgelopen jaren kon worden verworven met steun van Baker & McKenzie. Het museum heeft met behulp van het gerenommeerde advocatenkantoor inmiddels al meer dan dertig foto’s aangekocht van prominente internationale fotografen als La?szlo? Moholy-Nagy, Bill Brandt, Robert Capa en Helen Levitt en fotoboeken van o.a. Man Ray. De foto’s worden tevens vanaf de heropening van het hoofdgebouw van het Rijksmuseum in 2013 in wisselende opstelling getoond.

De meest recente aankoop (met steun van Baker & McKenzie e?n Vereniging Rembrandt) is een monumentale foto van de Bauhausfotograaf La?szlo? Moholy-Nagy (1895-1946). De foto uit 1929 is een sleutelwerk dat de overgang naar de moderne tijd markeert. Vanaf een hoge brug, de Pont Transbordeur in Marseille, richtte Moholy-Nagy zijn camera recht naar beneden. Een bijna abstract lijnenspel van metalen balken contrasteert met het zeilbootje dat onder de brug doorvaart. Metaal, bruggen, machines, vliegtuigen en auto’s zijn voor de generatie van Moholy-Nagy de iconen van een nieuw tijdperk. Ze staan voor een oprukkende techniek, voor een enorme schaalvergroting en mechanisering en voor een hoger tempo van leven.

De overige foto’s die nu worden getoond, vertegenwoordigen verschillende stromingen binnen de geschiedenis van de fotografie.

Van Emil Otto Hoppe? (1878-1972) worden twee foto’s getoond, beide vormstudies allereerst gericht op compositie, net als de foto van Moholy-Nagy. In ca. 1920 fotografeerde Hoppe? de lichtval op straatkeien in New York en in Philadelphia het bouwen van een metalen constructie.

Ook de documentaire kant van fotografie wordt in deze presentatie belicht met de nieuwe aanwinsten, onder meer met een indringend portret van een zwarte moeder en haar kind in een reportage over Harlem in de late jaren ’60 (Gordon Parks) en een portret van twee mannen in de zuidelijke ‘Cotton States’ in Amerika tijdens de crisis van de jaren ’30 (Peter Sekaer). Al in 1909 gebruikte Lewis Hine fotografie als wapen in de strijd tegen onrecht. In opdracht van de National Child Labour Committee legde hij kinderarbeid vast, in dit geval een jongetje dat in New York op straat kranten staat te verkopen.

Bill Brandt publiceerde in de jaren ’30 een beroemd geworden boek over het Londense leven in die periode en daaruit komt de foto ‘Gezicht over een buitenwijk van Londen’. Deze foto is zowel een vormstudie als documentaire foto. We zien een woud van glimmende daken, zwaarmoedig maar toch realistisch in beeld gebracht.

Als e?e?n van de weinige kleurenfoto’s is een werk van Helen Levitt opgenomen. Tot in de jaren ’80 was in kleur fotograferen not done, Levitt was e?e?n van de eersten die ermee experimenteerde. De foto van een meisje dat onder een groene auto naar iets zoekt, is een prachtige compositie in kleur.

Met deze en vele andere recent verworven foto’s, heeft het Rijksmuseum zijn verzameling 20ste-eeuwse fotografie kunnen versterken. Deze aanwinstenpresentatie is een voorproefje van wat er in het nieuwe Rijksmuseum getoond zal worden op het gebied van de fotografie.

Aanwinsten Twintigste Eeuwse Fotografie
te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum
7 december 2010 t/m 14 februari 2011
www.rijksmuseum.nl