Het Stedelijk Museum Zutphen heeft onlangs twee ‘lichtteekeningen’ verworden, waaronder een fotografische reproductie van een prent gedateed op 25 november 1839, die kan doorgaan voor de oudste foto van Nederland. De foto is onderdeel van een vriendenboek dat tijdens Pinksteren wordt tentoongesteld.
Hieronder het persbericht van het Stedelijk Museum Zutphen:
Financiële ondersteuning van Vereniging Rembrandt (BankGiro Loterij Aankoopfonds van de Vereniging Rembrandt), de Vereniging Vrienden Musea Zutphen en de gemeente Zutphen stelde het Stedelijk Museum Zutphen in staat om de museale collectie met een unieke aankoop te verrijken. Het betreft een album amicorum (Latijn voor ‘Vriendenboek’), dat toebehoorde aan de in Zutphen woonachtige amateurschilder Aarnout Jacobus van Eyndhoven (1805-1861).
Een hele bijzondere bijdrage aan het album is die van de Zutphense apothekerWillem Hallegraeff (1798-1870). Zijn met de hand gedateerde bijdrage bestond uit twee ‘lichtteekeningen’: één fotogram van een stuk kant en een fotografische reproductie van een prent. De foto van de prent draagt de datum en de naam van de maker. De datering, 25 november 1839, maakt het tot de oudste foto van Nederland. Historisch gezien is het een belangrijke eersteling; te vergelijken met een zeer vroeg voorbeeld van boekdrukkunst, of de eerste ets.
Aanwinst te zien in Pinksterweekend
De lichtgevoeligheid van met name de oudste foto maakt het onmogelijk om het origineel langdurig tentoon te stellen. Tijdens het Pinksterweekend, 26 t/m 28 mei a.s., is de aanwinst tijdelijk te bezichtigen door het publiek. Het album amicorum is een kleine boekvormige cassette met losse vellen. Naast de oudste foto gaat het in totaal om een veertigtal bijdragen, waaronder aquarellen, tekeningen in potlood, pen en inkt, borduurwerkjes en gedichten. Bekende contribuanten zijn de 18e eeuwse landschapschilders Andreas Schelfhout en Hendrik van de Sande Bakhuysen en schrijver/kunstenaar Quirijn Ver Huell. Het album amicorum wordt door het museum gedigitaliseerd waardoor het permanent voor het publiek toegankelijk wordt gemaakt. Het origineel zal echter na het komend Pinksterweekend steeds kortstondig op toepasselijke momenten worden tentoongesteld.
Hoogwaardige fotocollectie
Het Stedelijk Museum Zutphen heeft een omvangrijke en hoogwaardige fotocollectie bestaande uit 510.500 negatieven waaronder de landelijk bekende Collectie Zeylemaker, 250 originele 19e-eeuwse afdrukken (periode 1861-1900), 7.500 latere afdrukken, 25 fotoalbums en ca. 3.500 ansichtkaarten. Door zijn spreiding in de tijd en onderwerpen, kunst- en historisch beeldmateriaal is de fotocollectie een excellent voorbeeld van een brede collectie die het lokale belang overstijgt. De toevoeging van de oudste in Nederland gemaakte foto, met een duidelijke connectie met Zutphen, onderstreept deze status nog eens.
De oudste objecten van Nederland
Zutphen behoort tot de tien oudste steden van Nederland en beschikt naast de oudste foto over nog meer objecten die tot de oudste van Nederland behoren, zoals:
• de oudste menselijke resten op het vasteland van Nederland (10.500 jaar oud)
• de oudste grafgift van Nederland (750 v.Chr)
• eerste en enige bewijzen van een Vikingaanval in Nederland (882)
• het oudste ‘stripverhaal’ van Nederland, ‘De maan- en klaagbrief (1495)