De jury van het Steenbergen Stipendium ziet vooruitgang in de kwaliteit van de fotografie-opleidingen aan de Nederlandse kunstacademies. Elk jaar bezoekt de jury die kunstacademies, die een aparte richting fotografie hebben. Dit zijn: de KABK Den Haag, St Joost Academie Breda, AKI Enschede, Rietveld Academie Amsterdam en de HKU Utrecht.
in de jury hebben fotograaf Kim Bouvy, galeriehouder Ron Mandos en Miriam Bestebreurtje (voorzitter) zitting.
De jury zegt het volgende over de kwaliteit van het onderwijs op de academies en de wijze waarop deze haar studenten een goede start gunt:
‘Dit jaar is er veel goeds te melden! Vorig jaar was de jury bijvoorbeeld nog bijzonder kritisch over de afdeling fotografie aan de AKI, dit jaar was zij blij verrast: een grote groep afstudeerders, heel gevarieerd en actueel werk, veel werk dat zich tot de hedendaagse fotografie verhoudt. Het was een plezier om in Enschede te zijn.’
‘Er zijn eigenlijk twee bewegingen zichtbaar bij de academies. Fotografie als medium, ingezet voor autonome projecten, wat tegelijkertijd wel de vraag stelt in hoeverre er dan nog sprake is van een fotografie opleiding? Dit is niet kritiek, maar een wel een gedachte. Vooral de Rietveld lijkt zich steeds meer te bewegen naar de ‘autonomen’. Dit jaar was daar opvallend hoe daar bestaand beeld, ‘found footage’ in de vorm van grafische afbeeldingen, knipsels, foto’s uit tijdschriften, werden gecombineerd met het eigen beeld. Er is daar inhoudelijk veel aandacht voor wat een beeld is en welke gedaanten dat aan kan nemen, het beheersen van (fotografische) technieken is daar niet een beginsel, maar een uitvloeisel van de eigen fascinaties en daardoor hier en daar wat wisselend, wat het werk niet altijd ten goede kwam.’
‘Daar tegenover staat bijvoorbeeld de HKU, die duidelijk een ‘redactioneel’ profiel kiest; veel aandacht voor techniekbeheersing en hoe men een verhaal in beeld vertelt. Het levert zeer gedegen werk op, maar wel wat behoudend en lijkt weinig op te hebben met ontwikkelingen van de visuele beeldcultuur in het algemeen (uitzonderingen daargelaten). De onderwerpskeuze van de verschillende series is ook zeer behoudend en doet traditioneel documentair aan. De presentatie, ook dit jaar in een ander gebouw, was echter wel zorgvuldig en er was met zorg gekeken naar de uitvoering van de werken, de school is duidelijk betrokken.’
‘De KABK lijkt hierin een goede middenweg gevonden te hebben tussen een professionele werkhouding die ruimte overlaat voor experiment, het ontwikkelen van een eigen visie maar met aandacht voor techniek en presentatie. De wijze waarop zij hun studenten helpen zich professioneel te presenteren is een voorbeeld voor andere academies. Het feit dat dit jaar het ministerie van financiën leegstond en de studenten daar terecht konden hielp natuurlijk, maar uit de hele presentatie daar bleek dat geïnvesteerd is en dat studenten zorgvuldig begeleid worden in deze cruciale fase.’
‘Over Sint Joost is dit jaar moeilijk iets te zeggen, het was maar een kleine groep. Ongelukkige presentatie, het ‘sandwichen’ met andere afdelingen werkte nog steeds ongelukkig en er werd geen optimaal gebruik gemaakt van de ruimtes, maar dat is een opmerking in het algemeen over de eindexamententoonstelling: de lijn van vorig jaar lijkt te zijn doorgezet en de jury vraagt zich nog steeds af waarom.’
‘Ook dit jaar blijkt dat op academies vaak combinaties tussen verschillende technieken gemaakt worden: fotografie en video-installatie, fotografie gemonteerd in film, fotografie van sculpturale installaties en fotografie gecombineerd met tekeningen. Hieruit wordt zichtbaar dat hedendaagse jonge kunstenaars zich niet perse aan een medium of genre gehouden voelen en zij tonen zich kundig in het zoeken naar die combinaties die het meeste recht doen aan hun behoeften.’
‘Opnieuw zijn dit jaar twee ’thema’s’ dominant: het onderzoek naar het landschap en de verbeelding van de persoonlijke leefwereld. Maar ook opnieuw worden deze thema’s op zeer uiteenlopende wijze benaderd, daar zijn geen duidelijke tendensen in aan te wijzen.’
• Reageren? Mail PhotoQ
MINERVA?????
Waarom is de Academie Minerva, te Groningen hierin niet vermeld? Onze fotografieopleiding groeit in alle opzichten, we krijgen les van onder meer Ellen Kooi (Fotoformation/ Torch Gallery), Sara Blokland (v.Zoetendaal) en Andrea Stultiens – niet geheel onbekende namen, dacht ik zo?
Onlangs ben ik er zelf afgestudeerd, en kijk met veel plezier terug op deze fotografieopleiding en zijn begeleiding! (ik ben zelfs genomineerd voor de PANL (en fotoacademie award Interieur/ Exterieur), 2 lichtingen voormij is Marrigje de Maar afgestudeerd – Fotoacademie Award + PANL)
Met vriendelijke groet,
Deborah Roffel
aan photoQ en Deborah,
Als oud Steenbergen Stipendium winnaar en docent aan Minerva heb ik de vraag ‘waarom wij
niet’ al verschillende keren gesteld aan de Steenbergen Stichting. De reden was (en is neem ik aan) dat fotografie aan Minerva geen zelfstandige afstudeerrichting is, maar een specialisatie binnen beeldende kunst. Je wordt ‘bij ons’ geen fotograaf, maar kunstenaar, die misschien wel de fotografie gebruikt als medium. En dat misschien ook wel heel goed doet. Misschien zelfs Steenbergen Stipendium waardig.
Toch is de door de stichting getrokken grens helder en verdedigbaar, hoe jammer ook voor ‘onze’ studenten. Ik kan alleen maar hopen dat zij door de geboden context van de afdeling beeldende kunst andere kansen voor zichzelf hebben gecreëerd, en zich niet afhankelijk maken van het al dan niet winnen van een dergelijke prijs. Gelukkig lijkt dat ook wel zo te zijn bij een flink deel van onze alumni.
Andrea Stultiens