Szulc Krzyzanowski zegt aansluiting bij Pictoright op

Fotograaf Michel Szulc Krzyzanowski vertrekt bij Pictoright, zo meldt hij op zijn Facebook-pagina. Hij vindt dat de auteursrechtenorganisatie niet adequaat heeft gereageerd op een gemankeerde publicatie van een van zijn fotoseries ‘Sequences’ in een boek dat het Fotomuseum Den Haag vorig jaar publiceerde. Volgens Pictoright verwacht Szulc de verkeerde dingen van deze organisatie.

In het boek Fotoverhalen – samengesteld door Wim van Sinderen en Marieke van der Krabben, vormgegeven door Vincent van Baar – dat vorig jaar uitkwam bij Lecturis, staat een spread waarin een van de Sequences in drie reeksen onder elkaar staat, terwijl in het origineel de foto’s in één horizontale reeks staan.

PhotoQ publiceert hieronder achtereenvolgens de lezing van Szulc Krzyzanowski en die van Pictoright-medewerker  Sander van de Wiel.

De klacht van Michel Szulc Krzyzanowksi:

“In 2014 heb ik de auteursrechten van mijn foto’s bij Pictoright ondergebracht.
Dit na zorgvuldig de website van Pictoright te hebben gelezen en na enkele gesprekken met een medewerker van Pictoright. Wat betekent het echter in de praktijk om door Pictoright te worden beschermd ?

Een praktijkvoorbeeld verklaart veel.
In 2014 publiceerde het Haags Fotomuseum een fotoboek waarin ze een van mijn sequenties hadden opgenomen. Dit gebeurde zonder vooraf aan mij toestemming te vragen. Daarbij had de ontwerper van het boek mijn sequentie zo verknipt dat het alle zeggingskracht verloor.
Volgens de wet mag je niet zonder toestemming publiceren en mag je niet een werk “mutileren”. Op twee punten was het Haags Fotomuseum in de fout gegaan.
Ik kwam dit allemaal niet te weten omdat Pictoright het mij meldde. Een bevriende relatie stuurde mij afbeeldingen van de publicatie. Vervolgens heb ik uiteraard de informatie en de bewijzen naar Pictoright gestuurd met het verzoek deze zaak ter hand te nemen.
In oktober 2014. Erna is de zaak gaan slepen. Ofschoon ik Pictoright voorzien had van afbeeldingen van het boek en de betreffende pagina’s, wilde men een exemplaar van het boek in bezit krijgen. Het Haags Fotomuseum verwees ze door naar de Uitgever en de Uitgever naar de drukker en de drukker verstuurde het maar niet.

Uiteindelijk kreeg ik op 2 juli 2015 een mailtje van Pictoright dat ze het Haags Fotomuseum een rekening zouden sturen van € 204.
Van die € 204 gaat dan 25 % = € 51 af voor Pictoright. Netto te ontvangen: € 153
Ik vroeg me af waarom dit bedrag zo laag was. Pictoright gevraagd dit uit te leggen.
1. Pictoright hanteert tarieven. Waar die op zijn gebaseerd is onduidelijk maar voor een publicatie van een foto op 3/4 pagina in een boek met een oplage van 1.500 exemplaren rekent Pictoright € 112
2. Pictoright heeft een overeenkomst met het Haags Fotomuseum dat ze een korting krijgen van 20 %.
3. Daarnaast heeft Pictoright een overeenkomst met het Haags Fotomuseum om in het geval van publicatie van meer dan 20 werken in een keer een korting te verlenen van 15 %.
4. De boete van 100 % die het Haags Fotomuseum mij moet betalen vanwege het zonder toestemming publiceren wordt door Pictoright vanwege de contracten die ze met het Haags Fotomuseum gesloten heeft niet in rekening gebracht.

Stel nu dat ik niet bij Pictoright was aangesloten. Dan had ik mijn eigen tarief kunnen hanteren. Dat tarief kunnen verhogen met 100 % voor het zonder toestemming publiceren en nog eens 100 % voor de mutilatie. Had ik € 150 voor de publicatie gerekend dan had ik een rekening kunnen sturen van € 450.
€ 450 versus € 153
In dit geval kost het bij Pictoright aangesloten zijn 66 % van wat het feitelijk had moeten opbrengen.

Wat zijn mijn conclusies?
a. Indien je bij Pictoright bent aangesloten, dan verlies je het recht op het bepalen van het tarief. Je werk brengt op wat het tarief van Pictoright is.
b. Indien je werk onrechtmatig wordt gepubliceerd dan moet je zelf dat bij Pictoright aanbrengen.
c. Het blijkt dat Pictoright overeenkomsten heeft gesloten met partijen om korting te verlenen. Dat staat ook op de website van Pictoright. Maar er wordt niet vermeld wie die partijen zijn en wat het percentage is.
d. Pictoright heeft ook overeenkomsten gesloten voor bulkafname. Ook dat staat op de website van Pictoright maar heel onduidelijk. Je kunt het ook lezen dat indien er meer dan 20 van jouw foto’s worden gebruikt er korting wordt verleend. Dat is niet zo.
We moeten trouwens beseffen dat die bulkkortingen betaald worden door de fotografen: voor de afnemer is het gunstig, voor Pictoright is het gunstig, maar elke individuele fotograaf ziet een deel van zijn opbrengst verdwijnen.
e. Door bij Pictoright te zijn aangesloten hoeven partijen die contracten hebben met Pictoright jou niet meer te vragen of ze je werk mogen publiceren.

Het heeft dus nogal wat consequenties bij Pictoright te zijn aangesloten.
Je verliest het recht je eigen tarieven te gebruiken.
Je verliest het recht te bepalen waar je werk wordt gepubliceerd.
Je verliest een deel van je opbrengsten door contracten die Pictoright met afnemers heeft afgesloten.

Houdt er ook rekening mee dat het lang duurt…. In oktober 2014 meldde ik het geval van het Haags Fotomuseum bij Pictoright aan en nu 11 maanden later heb ik nog geen cent ontvangen”.

De reactie van Sander van de Wiel van Pictoright:

Misschien had Michel Szulc Krzyzanowski zich niet bij Pictoright moeten aansluiten voor het beheer van zijn individuele auteursrechten. Hij wil, zo lijkt het, graag de volledige autonomie over het gebruik van zijn werk behouden. Dat is zeker begrijpelijk, maar als je je bij Pictoright aansluit raak je nu eenmaal een deel van die autonomie kwijt.

Wat je daarvoor terug krijgt is het beheer van je rechten door een organisatie die met tientallen partijen afspraken heeft over gebruik van kunst, die toestemming voor gebruik afhandelt en de rechtenvergoeding voor je int. Geïnde vergoedingen worden ieder kwartaal uitbetaald. Voor deze dienstverlening houden we 25% in van het uit te keren bedrag. We zien tientallen publicaties per week en onze zusterorganisaties in het buitenland doen vergelijkbaar werk. Als we zien dat er werk zonder toestemming wordt gebruikt proberen we dit alsnog goed te regelen.

In Nederland heeft Pictoright met ruim honderd gebruikers van beeld afspraken gemaakt. Een groot deel van deze partijen heeft van tevoren toestemming om werk van ´onze´ makers af te beelden. Er is dan dus geen sprake van een inbreuk. Dat zijn bijvoorbeeld uitgevers van kranten, tijdschriften en boeken, maar ook ruim dertig musea.

Dat we vooraf toestemming geven betekent niet dat onze klanten onzorgvuldig met de rechten mogen omgaan. Deze klanten dienen netjes om te gaan met het werk. Het werk mag natuurlijk niet worden aangesneden of anderszins worden verminkt, tenzij de kunstenaar hier toestemming voor geeft.

Voor gebruik van het werk van Michel Szulc Krzyzanowski betaalt het museum nu een in onze ogen reëel bedrag. Dat hij lang op zijn vergoeding moet wachten is vervelend maar in dit geval enigszins te verklaren. Er staan meer dan twintig werken van onze makers in het boek en ons tarief kunnen we pas bepalen als het boek is ontvangen en nagelopen. In sommige gevallen kan dit wat langer duren, in ieder geval ontvangen onze rechthebbenden begin oktober hun vergoeding voor deze uitgave.

Toen Michel Szulc Krzyzanowski zich aansloot bij Pictoright zijn voor gebruik van zijn werk onze tarieven gehanteerd. Dat is bij Pictoright een normale gang van zaken. Die tarieven vindt hij nu te laag en dat mag natuurlijk. Maar bij Pictoright hanteren we voor alle kunstenaars hetzelfde tarief, of je nu Picasso heet of de Vries. En als het een keer misgaat, vinden wij het niet wenselijk om een museum een in verhouding zeer hoge vergoeding te laten betalen. Tegelijk is het ook de realiteit dat een rechter niet in alle gevallen een normaal gehanteerd tarief met 200% verhoogt. Pictoright denkt dat het gehanteerde tarief van € 204 niet onredelijk is.

Wat betreft de laatste conclusies van Michel Szulc Krzyzanowski;

  • Je verliest het recht je eigen tarieven te gebruiken; dat klopt, het is voor ons ondoenlijk om per kunstenaar een apart tarief te hanteren.
  • Je verliest het recht te bepalen waar je werk wordt gepubliceerd; dat klopt grotendeels, het idee is nu juist dat Pictoright de rechten afhandelt en de contacten heeft met de gebruikers van het werk. Gebruik van werk op de cover van een uitgave of bijvoorbeeld op een product wordt wel van tevoren afgestemd met de kunstenaar.
  • Je verliest een deel van je opbrengsten door contracten die Pictoright met afnemers heeft afgesloten; het klopt dat onze tariefstructuur kortingen kent en dat 25% gebruikt wordt om de kosten van Pictoright te dekken.

Een aansluiting bij Pictoright voor je individuele auteursrechten is met name geschikt voor autonoom werkende kunstenaars. Pictoright beheert voor fotografen die in opdracht werken in de regel alleen de collectieve rechten, zoals het leenrecht en het reprorecht.

Het is jammer dat Michel Szulc Krzyzanowski teleurgesteld is in onze dienstverlening. Hij realiseerde zich kennelijk onvoldoende waar hij voor tekende toen hij zich aansloot bij Pictoright. We zullen contact opnemen om het verder toe te lichten.