Deze zomer, tot en met 4 september, hangen er zo’n driehonderd foto’s in Huis Marseille, stichting voor fotografie te Amsterdam. Ze zijn afkomstig uit de verzamelingen van twee ware liefhebbers: Josje Janse – de Ronde Bresser en Hans van den Bogaard.
Van den Bogaard is al zo lang hij kan heugen gek op plaatjes. Als kind knipte hij ze uit geïllustreerde tijdschriften. Zo’n twintig jaar geleden begon hij foto’s te kopen. Op rommelmarkten, antiquariaten, veilingen en in galeries. Een enkele keer waren ze de vergoeding voor een klus of ruilde hij met collega-fotografen. Zijn collectie bestaat nu uit ruim driehonderd foto’s, albums en bijzondere boeken.
Janse – de Ronde Bresser was assistent van de fotograaf/collectioneur Willem Diepraam, erfde tien jaar geleden van haar grootvader en reserveerde die nalatenschap voor de opbouw van haar verzameling, die inmiddels meer dan tweehonderd foto’s telt.
De presentatie in Huis Marseille is gedeeltelijk chronologisch en gedeeltelijk thematisch geordend.
In het halfdonkere hoogste zaaltje hangen negentiende-eeuwse foto’s uit Van den Bogaards verzameling. Eén van de pronkstukken daar is een verbazingwekkend scherp bloemstilleven van Adolphe Braun uit 1853. Enkele kwetsbare zoutdrukken hangen achter donkere gordijntjes.
De ‘Grote Zaal’ is gereserveerd voor de kern van Janse – de Ronde Bressers collectie. Aan de linkerwand zijn de foto’s in de thema’s vrouwen en oorlog gerangschikt. Rechts hangen landschappen, cityscapes en enkele portretten. Deze indrukwekkende presentatie omvat fotografie uit de hele twintigste eeuw, van een indianenfoto van Edward Curtis uit 1905 tot en met ‘Betondorp’ van Raimond Wouda uit 2000. Met fraaie en interessante foto’s van Nederlanders als Emmy Andriesse, Eva Besnyö, Bertien van Manen en Laura Samson-Rous. En bijzondere beelden van beroemde buitenlandse fotografen als Alvarez Bravo, Eve Arnold, Dimitri Baltermans, Edouard Boubat, Bill Brandt, Brassaï, Robert Capa en Yevgeni Chaldej.
Van den Bogaard heeft in de hoge tuinzaal en het ruime souterrain eveneens de ruimte voor een brede selectie uit zijn verzameling. Zeldzame – vaak minder bekende – foto’s van grote namen als Van der Elsken, Sannes, Cartier-Bresson, Weegee, Lartigue en zo meer. Er zijn mooie voorbeelden van historische fotografische procédé’s te zien. Maar ook enige éénentwintigste-eeuwse foto’s en twee bijzondere zelfportretten: van Gerard Fieret en Man Ray. Stijlvolle vrouwenportretten (Beeke, Frima) naast documentaire iconen (Van Alphen, Jaring, Kruger en Oorthuys).
In de ‘Gele Zaal’ komen de beide verzamelingen samen in een overzicht van heliogravures uit het legendarische kunsttijdschrift Camera Work, handmatig gedrukte en ingeplakte beelden uit de periode 1903 tot 1917. Janse – de Ronde Bresser en Van den Bogaard kozen samen zo’n dertig foto’s uit het tijdschrift van Alfred Stieglitz dat toen de top van de Amerikaanse en Europese avant-garde presenteerde. Een gomdruk van Kähn uit 1910 en een druk van Emerson uit 1886 completeren dit tijdsbeeld.
Beide verzamelaars geven aan op hun intuïtie te collectioneren. Het gaat om de kracht van het beeld. Daarna om de kwaliteit van de afdruk en, facultatief, om de naam van de fotograaf.
Het moet voor Janse – de Ronde Bresser en Van den Bogaard een buitengewoon genoegen zijn geweest om een belangrijk deel van hun verzamelingen naast elkaar te kunnen ophangen. Deze tentoonstelling straalt dat plezier in en liefde voor de fotografie onontkoombaar uit.
Han Schoonhoven
De passie van de particuliere verzamelaar
Tot en met 4 september 2005 in Huis Marseille
Keizersgracht 401 in Amsterdam
• Zie ook: www.huismarseille.nl