Uit de nalatenschap van een generalist

Eind mei overleed de journalist en fotografieliefhebber Herman Hoeneveld. Samen met Piet Hagen stelde hij kort voor zijn dood een overzicht van zijn
teksten over fotografie samen: over fotografen.

Die titel is typerend voor het werk van Hoeneveld. Hij koos bewust voor ‘over fotografen’ en niet voor ‘over fotografie’. Uit de stukken spreekt respect voor de makers, waarmee hij vaak een vriendschappelijke band onderhield. Het boek bestaat uit een autobiografische inleiding, 55 foto’s, (fragmenten van) teksten van Hoeneveld en een overzicht van zijn activiteiten.

over fotografen opent met Hoenevelds eerste interview, een gesprek met Cor Jaring uit 1967, als fotograaf strijdend voor dezelfde idealen als de verslaggever. Voorwaarts publiceerde het stuk, het maandblad van de Socialistische Jeugd, een organisatie waarin de jonge Hoeneveld (geboren in 1942) jaren actief was.

Aanvankelijk combineerde hij het schrijven met fotograferen, maar toen hij na een lang en inspirerend interview vervolgens het vermoeide gezicht van de Tjechische activist Ivan Svitak moest fotograferen, stelde hij vast dat interviewen en fotograferen niet samengaan. Hoeneveld koos definitief voor de pen.

Hij schreef bijna veertig jaar teksten voor verschillende tijdschriften, kranten, catalogi en boeken. De verhalen uit over fotografen komen voornamelijk uit Kunstbeeld, P|f, De Journalist en Galerij, de vier tijdschriften waar Hoeneveld respectievelijk 28, 23, 15 en 7 jaar aan verbonden was.

Zijn interesse in het medium en haar gebruikers was breed. We vinden beschouwingen over historische fotografie in zijn verhalen over Erich Salomon en George Hendrik Breitner, de grote na-oorlogse documentaire fotografen uit binnen- en buitenland als Henri Cartier-Bresson, Ed van der Elsken, Emmy Andriesse, Aart Klein en Robert Frank en hun opvolgers Sebastiao Salgado, Peter Martens, Kadir van Lohuizen, Abbas, Robert Knoth, Jan van IJken, Eddy van Wessel, Jerry Lampen, Han Singels en Maya Pejic.

Hij besprak tentoonstellingen en boeken, waaronder die van Bertien van Manen, Nan Goldin en Marrie Bot. Verschillende ontmoetingen met Duane Michals brachten hem op het spoor van de geësceneerde fotografie, hij besteedde aandacht aan het werk van fotografen als Paul den Hollander, Matuschka, Jean-Marc Spaans, Erwin Olaf en Jean Ruiter die binnen dat genre werkzaam zijn of waren.

Hoeneveld schreef ook over mode- en reclamefotografie.
Zijn verhalen over eenlingen als Vitas Luckus en Henny Riemens zijn charmant en informatief. Het enige dat ik in deze uitgave mis, is een foto van Koen Wessing, waarmee Herman Hoeneveld in 1968 naar Parijs en Duitsland trok om de grote demonstraties te verslaan.

Hoenevelds activiteiten strekten zich verder uit dan enkel de journalistiek. Hij was een meneer in de fotografie en heeft georganiseerd, gejureerd, gedoceerd en veel meegedacht. over fotografen is duidelijk het werk van een veelzijdig journalist en biedt een overzicht van de fotografie die de afgelopen dertig jaar in de belangstelling stond.

Han Schoonhoven

over fotografen
Teksten: Herman Hoeneveld
Samenstelling en redactie: Piet Hagen
Uitgever: Jan van der Schans
Gebonden, 130 pagina’s, 55 foto’s in zwart-wit en kleur
Prijs: 19,50 euro

• Voor meer informatie over de auteur zie: Herman Hoeneveld (63) overleden