De uitbreiding van Huis Marseille is zo goed als rond. Met een verdubbeling van het oppervlak opent het Amsterdamse fotomuseum op 7 september met de tentoonstelling De herontdekking van de wereld, met nieuw werk van louter Nederlandse fotografen: Popel Coumou, Elspeth Diederix, Eddo Hartmann, Scarlett Hooft Graafland, Juul Kraijer, Katja Mater, Hellen van Meene, Ilona Plaum, Maurice Scheltens en Liesbeth Abbenes, Simon van Til, Viviane Sassen en Awoiska van der Molen.
Het persbericht:
Een feest van fotografie
Gaat de fotografie heden ten dage nog ergens over behalve dat het medium de drager is van informatie? Dat lijkt geen gekke vraag in een tijdperk dat geheel gedomineerd wordt door de beeldcultuur. Gewapend met digitale camera’s, telefoon, ipad en internet is immers iedereen in staat een foto te maken en dat beeld direct wereldwijd te verspreiden. Analoge toepassingen worden steeds meer verdrongen door een digitaal klimaat waarin beelden van iedereen en overal zijn. Waar blijft in die context de artistieke waarde van de fotografie?
Verrassend genoeg geeft een grote groep Nederlandse fotografen daar een antwoord op, met werk dat zich juist richt op het wezen van fotografie. Opnieuw ligt de nadruk op puur fotografische aspecten, zoals kijken, licht, kleur, reflectie en experiment. Het is de kern van het medium fotografie zelf die aan de basis ligt van deze gepassioneerde, artistieke verkenning, en het is ‘de herontdekking van de wereld’ door middel van de fotografie die het fascinerende onderwerp vormt van deze feestelijke openingstentoonstelling.
De blik naar buiten
Waarop richt zich deze hedendaagse fotografie? Enerzijds is de blik gericht naar buiten: fotografen lijken te kijken naar ‘het grotere verhaal’ en de ‘ware’ aard der dingen, zoals de fotografie die door zijn specifieke eigenschappen als geen ander kan vastleggen. Zo laat Simon van Til (1985) zijn (analoge) camera de natuurkundige principes registreren waaruit de wereld bestaat: de basiselementen van zijn werken als ‘Night’ (2012) en ‘Moonlit Disc’ (2012) zijn licht, tijd, kleur en reflectie. Uiteindelijk vormen die aspecten samen een verpletterend beeld, een nieuwe ‘landschappelijkheid’ van een constructivistische eenvoud. Anderen – zoals Elspeth Diederix (1971) en Viviane Sassen (1972) vangen met hun camera de schoonheid van de natuur, de kleuren van de tropen, de ervaring van textuur en materie. De foto’s die Scarlett Hooft Graafland (1973) dit jaar in Madagascar maakte, benadrukken vooral de magische aspecten die vormen en kleuren ook kunnen hebben.
De blik naar binnen
Daarnaast zetten veel fotografen de camera juist in als middel om te verbeelden wat zich in hun hoofd afspeelt. Eddo Hartmann (1973) pelt met de camera de lagen af die de tijd in het huis van zijn jeugd heeft achtergelaten om zijn verleden te reconstrueren. De bekende kunstenares Juul Kraijer (1970) maakt foto’s die zich buiten tijd en materie?le realiteit bevinden. Haar surree?le, indringende beelden zijn onafhankelijk van trend of modes. Ze bieden een rechtstreeks inkijkje in Kraijers verbeelding die ontspruit aan de organische vormen van de natuur. Een zweem van gotische fantasie kleurt de geheimzinnige portretten van Hellen van Meene (1972), waarbij binnenruimtes een eigen verhaal suggereren.
Kleur als verbindend element
Al deze individuele beelden die verzameld zijn in ‘De herontdekking van de wereld’ vormen samen een verrassend en verfrissend overzicht van de echte ervaring zoals die alleen door middel van de fotografie gevisualiseerd kan worden. Zo is de ervaring van kleur een wonderlijk samengaan van natuurkunde en emotie, en kleur speelt in al zijn hoedanigheden een belangrijke rol in ‘De herontdekking van de wereld’. Maurice Scheltens (1972) en Liesbeth Abbenes (1970) zijn meesters in het vastleggen van de kleurenspectra van de diverse materie van gewone dingen – zoals de stof van kleding of het poeder van een oogschaduwpalet. De artificie?le kleuren van kinderklei vormen een belangrijk aspect van de gevoelswereld die de stillevens van Popel Coumou (1978) oproepen. Ilona Plaum (1970) daarentegen bouwt beelden op vanuit de kleinste details die verschillende sensaties van perceptie teweegbrengen.
Passie en experiment
Wat zegt ‘De herontdekking van de wereld’ ons nu over de nieuwe relevantie van het medium der fotografie? Sinds de ontdekking werd de fotografie gebruikt voor het vastleggen van werkelijke en vermeende fenomenen, door het vangen van licht en schaduw. Met fotografie als ‘perfect medium’ trachtte men in het verleden bijvoorbeeld onwaarneembare (geest-)verschijningen te vangen op de lichtgevoelige drager. En de surrealisten zagen het fotografische proces als onuitputtelijk middel om via toevalseffecten een glimp van het ‘merveilleux’ vast te leggen.
Er is opnieuw sprake van een gemeenschappelijke geest van ontdekking in de fotografie, maar die uit zich juist op een heel individuele manier. De passie en betrokkenheid van de maker is een zichtbaar onderdeel van het fotografische proces geworden. ‘De herontdekking van de wereld’ laat zien hoe deze ‘fotografische geest’ in Nederland leeft. Met volle artistieke inzet wordt de fotografie gebruikt voor de verkenning van de wereld om ons heen, die dankzij deze nieuwe fotografische energie voor onze ogen opnieuw geschapen wordt.
Vanaf 7 september 2013: Een feest van fotografie in een verdubbeld Huis Marseille
Wat is een betere plek om deze ‘Herontdekking van de wereld’ te vieren dan in het verdubbelde oppervlak van Huis Marseille? Deze tentoonstelling van nieuwe Nederlandse fotografie is vanaf 7 september 2013 de eerste die twee volledige panden beslaat. In de afgelopen maanden werden de grachtenpanden Keizersgracht 399 en 401 via drie doorgangen op verschillende verdiepingen met elkaar verbonden. In deze monumentale panden – met onder andere parallelle stijlkamers, een nieuwe educatieve ruimte en een dubbel terras − is het vanaf september 2013 mogelijk om in wel tien tentoonstellingszalen rond te dwalen. Aansluitend bij deze grote openingstentoonstelling zal een uitgebreid activiteitenprogramma ontwikkeld worden met participatie van de deelnemende fotografen.
Walker Evans / Decade by decade
Naast ‘De herontdekking van de wereld’ bevat het tentoonstellingsprogramma van Huis Marseille dit kalenderjaar nog een aantal andere hoogtepunten. Een daarvan is de tentoonstelling Walker Evans / Decade by Decade die door James Crump werd samengesteld voor het Cincinnati Art Museum uit de collective Clark and Joan Worswick. De tentoonstelling over Walker Evans zal van 22 juni tot en met 1 september 2013 in Huis Marseille te zien zijn, en kwam tot stand in samenwerking met het Cincinatti Art Museum en Die Photographische Sammlung/SK Stiftung Kultur Ko?ln. De tentoonstelling schetst een volledig portret van een beroemd fotograaf, met veel werk dat tot nu toe nog niet bekend was.