Wanneer het publiek tot aan het balkon met de knietjes strak tegen elkaar moet zitten in grote zaal van het Pakhuis de Zwijger dan kun je je afvragen: wat is toch het geheim van De Donkere Kamer?
Erik Vroons verslaat de 19de Donkere Kamer.
Het was in ieder geval topdruk, tijdens deze eerste aflevering van het nieuwe jaar. Gelukkig! Want hoe meer mensen, des te meer vreugd voor de nerveuze ‘pitchers’. Weet u het nog? Drie fotografen krijgen ieder drie minuten de tijd om de vijf muntjes die elke bezoeker heeft ingekocht – tegen entreegeld – in hun richting te laten rollen. Oftewel, ze moeten in ultra-korte tijd de urgentie van hun projecten op ultieme wijze over het voetlicht zien te tillen. Zo is er in de twintig afleveringen van dit ‘crowdfunding’ format (die ene keer in Rotterdam meegerekend) in totaal al zo’n 37.000 euro opgehaald door de kandidaten!
De eerste ‘pitch’ is van het collectief 200 Connections, een groep van vijf fotografen uit Muiden en Muiderberg die tweehonderd mensen uit hun gemeente willen portretteren. Daar wordt nog hard aan gewerkt, maar uiteindelijk willen ze graag alles bundelen in een mooi tijdsdocument dat de vriendschappen en relaties tussen de geportretteerden vereeuwigd. Een boek dus, heel graag!
Delphine Bedel is een Amsterdamse Française met een warm hart voor de Hortus Botanicus van de Vrije Universiteit (VU). De botanische tuin wordt met sluiting bedreigd, maar Delphine wil de planten niet alleen fotografisch bewaren maar hoopt dat haar beelden ook voldoende sentimentaliteit bij de bureaucraten oproept. Door de foto’s in een krantje (The Stubborn Cactus) te publiceren is het de bedoeling van Delphine om de lokale ambtenarij op andere gedachten te brengen…
Geert Broertjes maakt zijn groezelige zwart-wit beelden op de straten van de grote stad. En welke stad is er groter dan Shanghai? Geert zou het liefst zo snel mogelijk die kant opgaan, nieuwsgierig ook naar de mogelijke spanningen tussen de vooruitstrevende jeugd en hun conservatieve ouders. Hij heeft alleen nog wat geld nodig om de reis naar China en het verblijf aldaar te bekostigen.
Tussen het ‘pitchen’ door komen fotograaf Jeroen Toirkens en schrijfster Petra Sjouwerman vertellen over hun Scandinavische avonturen. Nadat ze al eerder hadden samengewerkt in Groenland (aan een hoofdstuk uit Toirkens’ megalomane ‘Nomad’ project) trokken ze nu een tijdje samen op om de zogenaamde ‘Barentz-route’ te verkennen. In de voetsporen van Willem Barentz, op basis van de dagboeken van diens reisgenoot Gerrit de Veer, ondernamen zij een barre tocht door het rustieke en lege landschap van het Hoge Noorden. Noorwegen, via Zweden en Finland, naar het Rusland boven de poolcirkel. Dat is het gebied waar zowel Jeroen als Petra zich op hun gemak voelen. Ieder op zijn eigen manier, dat wel.
Naast het doorgewinterde duo Peters & Boering is er sinds een tijdje ook ruimte voor een derde interviewer. Sandra de Witte laat graag een verfrissende wind door het Pakhuis waaien maar Annie van Gemert laat zich in dit vraaggesprek niet zomaar inpakken en neemt graag zelf het initiatief om haar terugkeer naar de Vlaamse meisjesinternaten te motiveren. Er is namelijk nogal wat veranderd in de afgelopen twintig jaar, sinds de eerste keer dat ze dergelijke instellingen bezocht en documenteerde. De scholieren dragen nog wel uniformen, maar zijn inmiddels gemengd. Jongetjes en meisjes delen nu de lokalen en zijn ook van gevarieerde afkomst.
De tijd staat nergens stil. Daar kan ook Noémie Goudal niets aan veranderen, maar deze jonge Franse fotografe doet er wel alles aan om er wat meer gelaagdheid in aan te brengen. Op speelse wijze ensceneert ze haar beelden zo dat de kijker alleen maar in verwondering kan achterblijven met de vraag wat er is geregistreerd en wat er is geregisseerd. Noémie doet het er met haar maquettes en installaties om en is zich, ook dankzij haar studie aan het Londense Royal College of Fine Arts, altijd zeer bewust van de complexiteit van tijd en plaats. Iets dat ze met haar werk op briljante wijze activeert.
Tijdens een intermezzo vertellen vier fotografen over het plan voor een reportage die ze gaan maken voor Vrij Nederland: Daan Paans, Yara van der Velden, Rob Wetzer en Xiao Xiao Xu. Ze zijn uitgekozen door een jury in het kader van een door de FotografenFederatie ondersteunde wedstrijd van het opinieweekblad. VN publiceert de verhalen in het komende half jaar.
Anders dan Noémie wil Jimmy Nelson juist niet ingrijpen en de exclusiviteit van het bestaande benadrukken… Al vanaf kinds af aan is hij bekend met het perpetuum mobile, de voortdurende beweging van het onderweg zijn. Altijd op reis, nooit op bestemming. Zo heeft hij op natuurlijke wijze door de jaren heen zoveel contacten op gedaan dat hij een schier onmogelijke opdracht tot een goed einde heeft weten te brengen. Op initiatief van Narda van ’t Veer (UNIT) is er uiteindelijk een mecenas gevonden die een project wilde financieren om Jimmy naar alle verre uithoeken van de wereld te laten afreizen en zo de meeste exotische stammen en inheemse volkeren voor zijn camera te krijgen; om op hyper-esthetische wijze de onstuitbare globalisering en daarmee samenhangende versnelling van veranderingen binnen traditionele gemeenschappen vast te leggen.
Inmiddels is het Project een BV, waarin vijf mensen fulltime in de weer zijn om het circus draaiende te houden. Het voor hernia-patienten ongeschikte boek van tig kilo is inmiddels al 60.000 (!) keer over de toonbank gegaan, wereldwijd, en de media zijn onverzadigbaar als het gaat om dit spectaculaire en niet onomstreden initiatief. Jimmy heeft een onstilbare honger om de tijd te verstillen maar gaat de uitdaging met volle overgave aan en schuwt de confrontatie niet. De bedoeling is om terug te gaan naar alle plekken waar hij is geweest om de beelden die hij daar eerder heeft gemaakt aan de betrokkenen te tonen. Het doel is altijd een dialoog over de consequenties van de voortschrijdende globalisering en de daarmee samenhangende veranderingen. Echt teruggaan naar de oorsprong is geen optie.
—-
Uitslag ‘pitch’:
200 Connections: 613 euro
Delphine Bedel: 714 euro
Geert Broertjes: 1015 euro
—-
Pakhuis De Zwijger: De Donkere Kamer #19