Verslag De Donkere Kamer 21: opening van een volle fotomaand

De zomer voorbij, de koffers weer uitgepakt en een nieuw seizoen geopend: een nieuwe aflevering van De Donkere Kamer geeft het startschot van een overvolle agenda in de fotomaand september.

Noorderlicht, Breda Photo, Unseen, en wat al niet meer de komende tijd?! Gelukkig komt Vrij Nederland met een fotospecial om het allemaal weer een beetje overzichtelijk te maken. In de speciale bijlage ook de een-na-laatste reportage in het kader van de Fotoverhalen, waarmee VN jonge documentaire fotografen ondersteunt bij het maken en publiceren van hun geëngageerde projecten.

Newdawn is een nieuw initiatief van Peter Bas Mensink – ook verantwoordelijk voor het verschijnen van GUP Magazine en de jaarlijkse catalogus voor aanstormend Nederlands fototalent, NEW. Allemaal printmedia voor een jong publiek. Dat lijkt tegenstrijdig, maar afgaande op het succes van al deze titels heeft papier nog steeds een toegevoegde waarde, met een enthousiasme dat dan weer wordt medegedeeld via de sociale media van NEW, Newdawn en GUP Magazine.

Het geheim van het succes, zowel voor Vrij Nederland als Newdawn, zit ‘m in een slimme mix van on- en offline kanalen. ‘Print krijgt de prioriteit maar heeft zonder online extensies geen bestaansrecht,’ zo vat Mensink het samen.

http://vimeo.com/105010532

Frédérique van Rijn heeft vanaf 6 september t/m 26 oktober een expositie in Galerie van Kranendonk. Weg van de drukte van de stad vond ze rust in lange wandelingen door de Pyreneeën; excursies naar afgelegen plekken, waar ze desalniettemin op zoek ging naar menselijke sporen die de tand des tijds hebben overleefd.

Waar een ander een verrot en verlaten huis ziet, daar vind Van Rijn juist poëzie. Na acht jaar in die contreien te hebben geleefd keerde ze terug naar Nederland en bewoont ze nu een boerderij in Drenthe, maar ze ging nog eenmaal terug naar de Pyreneeën om afscheid te nemen van dit quasi onbewoonde berglandschap.

Taco Anema is uit ander hout gesneden, althans in zijn fotografische aanpak. Al een aantal jaren geïnteresseerd in het Nederlandse integratievraagstuk besloot hij om de nationale bestuurscultuur onder de loep te nemen; een visuele representatie van ons poldermodel. Hij besloot om de ‘Pyttersen’s Nederlandse Almanak’ erbij te pakken waarin zo’n beetje alle 350.000 (!) particuliere, overheids- en semi-overheidorganisaties en –instellingen die ons land rijk is kort worden beschreven.

Daarop maakte Anema een matrix van interessegebieden enerzijds en geografische spreiding anderzijds om zo tot een representatieve ‘sample’ te komen van bestuursvergaderingen. Maar hoe dat vast te leggen? In eerste instantie als ‘fly on the wall’ op zoek naar een ‘decisive moment’… maar die aanpak bleek al vrij snel vruchteloos. Uiteindelijk koos hij ervoor om geënsceneerde groepsportretten te maken, in de traditie van de 17de-eeuwse regentenportretten waarin óók al de anti-hiërarchische houding van besturen tot uiting kwam: afgaande op de portretten is niet zomaar te zeggen welke functie iemand heeft.

Foto Edie Peters
De pitch van Annegien van Doorn – Foto Edie Peters

Voorafgaande aan de pauze was het ook weer de beurt aan drie fotografen om in drie minuten hun projectplannen te ‘pitchen’ aan het publiek – een directe vorm van ‘crowdfunding’ dat als een van de pilaren onder het concept van De Donkere Kamer overeind is blijven staan.

Tom Janssen heeft de afgelopen 4 jaar al 50 optochten gedocumenteerd – een typisch Nederlandse tradities van corso’s en dergelijke creatieve manifestaties die door onze straten paraderen; Janssen zou nu graag een boek maken van dit, in zijn ogen, onderbelichte fenomeen.

Judith Quax, de tweede ‘pitcher’ deze avond, heeft een reis naar Senegal voor ogen. Zij was daar al eens eerder en zou nu graag terug gaan met de seizoen werkers die, na gedane arbeid, vanuit Spanje huiswaarts keren. Vervolgens zal ze bij een van de gezinnen intrekken om haar reportage te volbrengen.

Annegien van Doorn, tenslotte, staat graag stil bij het banale van ons alledaags bestaan. De drie projecten waaraan ze de afgelopen tijd heeft gewerkt – over de absurditeit van onze hang naar een maakbare samenleving, onze omgang met de natuur en de zoektocht naar onze eigen identiteit – zijn al in een vergevorderd stadium maar Van Doorn heeft een publicatie voor ogen waarvoor nog geld moet worden gevonden voor ontwerp en auteurs.

Foto Edie Peters
Carla Kogelman en Sandra de Witte voorafgaand aan hun interview – Foto Edie Peters

Na de pauze volgt een interview met Carla Kogelman. Sandra de Witte, samen met ‘masters of ceremony’ Lars Boering en Edie Peters co-host van deze avond, bevraagt Kogelman over haar relatief vroege succes. Dat wil zeggen, met al een carrière als theaterproducente achter de rug studeerde Kogelman nog maar in 2012 af bij Joost van de Broek aan de Fotoacademie in Amsterdam. Specialisatie: zwart-wit portretten in documentaire stijl van kinderen waar ze veel tijd mee optrekt en vervolgens een ‘pact’ mee sluit.

Al tijdens haar afstudeerperiode won ze er een prijs mee bij de Zilveren Camera en kort daarop volgde een reeks van ‘awards’ met een World Press Photo als hoogtepunt. Inmiddels krijgt ze ook internationale erkenning, ook omdat Kogelman zelfverzekerd en doelgericht, actief – via Facebook bijvoorbeeld – alle ‘calls for submission’ volgt en (na het goed lezen van de voorwaarden) haar werk vervolgens instuurt. Immers: ‘Niet geschoten is altijd mis’.

Foto Edie Peters
Gijs Determeijer van 100% Halal – Foto Edie Peters

Gijs Determeijer is fotografieagent bij 100% Halal – een creatief bureau dat veel meer doet dan ‘sec’ fotografie en dat is in principe ook niet een specialiteit van Determeijer. Hij rekruteert vooral op z’n ‘guts’ en reageert dus primair op wat hij ‘tof’ vind. Simpel zat, zou je denken, maar de complexiteit van de interdisciplinaire en multimediale aanpak van 100% Halal – de hybride mengvormen tussen commercieel werk en persoonlijke projecten van de fotografen die daarbij betrokken zijn – maakt het toch lastig om daar in vijf minuten een sluitend verhaal van te bakken. ‘Who cares’, het is wat het is en precies dát definieert 100% Halal en het succes van Determeijer.

Tenslotte is het woord aan Gwen Lee, de curator van en ‘mastermind’ achter het Singapore International Photo Festival (SIPF). Zuidoost Azië tot voor kort ‘a desert for photography’, zo stelt ze: een geografisch uitgestrekt gebied met sterke en uiteenlopende kunsthistorische tradities maar nog zonder een sterke infrastructuur voor de meer hedendaagse fotografie. Met veel geduld en doorzettingsvermogen wil ze haar ambities op dat gebied verder uitbouwen en daarom komt ze ook graag naar Nederland.

Het SIPF is nu een samenwerkingsverband aangegaan met het Noorderlicht festival en verder steekt Gwen Lee graag haar licht op bij andere Europese instellingen om zo de noodzakelijke brug te slaan tussen west en oost. Immers, de hedendaagse beeldcultuur is universeel en daarmee wordt als vanzelf een wereldwijd publiek aangesproken die zich steeds verder visueel ontwikkeld.

Uitslag van de ‘pitch’:

3. Annegien van Doorn: 290 + 150 = 440 Euro
2. Tom Janssen: 426 + 150 = 576 Euro
1. Judith Quax: 434 + 300 = 734 Euro

Websites:

Frédérique van Rijn

Taco Anema

Tom Janssen

Judith Quax

Annegien van Doorn

Carla Kogelman

100% Halal

Singapore International Photo Festival SIPF

De Donkere Kamer