De Donkere Kamer is niet meer wat het geweest is. Dat wil zeggen, er heeft een personeelswisseling plaatsgevonden. Na tweeëntwintig optredens in het Pakhuis de Zwijger is het ditmaal niet Lars Boering, maar Sacha de Boer die samen met Edie Peters De Donkere Kamer co-host en dat levert een nieuwe dynamiek.
Het programma start ook meteen met een nieuw item en, daaraan gerelateerd, nóg een nieuw gezicht. Peter van den Doel betreed het podium als de kersverse directeur van de rijpende organisatie DuPho. Niet als presentator, maar als gast en daarmee is al meteen aangegeven dat Van den Doel uit een ander hout gesneden is dan zijn wegbereider, Lars Boering. Hoewel op bestuurlijk niveau inmiddels een ‘zwaargewicht’ in de fotografie en lenig in het doen van zijn verhaal heeft Van den Doel direct aangegeven die autoriteit niet ook als ‘master of ceremony’ van De Donkere Kamer in te zullen zetten.
Wel is hij verheugd om vanuit zijn nieuwe positie Greetje Mulder aan het publiek te kunnen presenteren. Dat is dus het nieuwe item: de nieuwe directeur die een nieuw lid van DuPho promoot (en in het verlengde daarvan: de organisatie zelf). Bovendien: “Zonder DuPho geen DDK, dat mag ook nog wel eens worden benadrukt” vind Van den Doel.
Daarmee is ook meteen een van de pijlers onder de nieuwe vakvereniging neergezet. Van den Doel wil graag de activiteiten van Boering verder uitdragen: samen sta je sterker, zowel in de beroepspraktijk als in de promotie naar het ‘Umfeld’. Ondersteuning enerzijds (o.a. door mentoring aan een nieuwe lichting fotografen door de oudere garde, die overigens relatief ten overvloede aanwezig is. Waar zijn de jonge honden deze avond?!) en lobby naar buiten anderzijds.
Wat uiteraard onveranderd is gebleven aan de programmering van DDK is… de pitch. Sacha de Boer positioneert zich nadrukkelijk als co-host door de uitleg van het concept daarvan nog eens uitgebreid uit de doeken te doen: de gekochte muntjes dienen in de pauze in de stembussen te belanden teneinde de pitchers naar eigen inzicht te waarderen. Aan het einde van de avond – en in dit verslag – de resultaten.
Ellis Doeven mag als de eerste ‘pitcher’ het spits afbijten. Haar initiële reis naar een eskimo-gemeenschap in Alaska heeft haar uiteindelijk een relatie met een walvisjager – inclusief gezinsuitbreiding – opgeleverd. Dat is nog eens ‘commitment’! ‘Point Hope’, de naam van het dorp waar de gemeenschap woont, blijft ze dus als vanzelfsprekend bezoeken, ook als fotografe. Een publicatie en tentoonstelling is het uiteindelijke doel.
Dan volgt een interview. Sacha de Boer toont zich een ervaren ondervraagster, maar het Rotterdamse duo Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek werkt ook al zo lang aan het project Exactitudes – een samentrekking van de woorden ‘exact’ en ‘attitude’ – dat hun verhaal al bij voorbaat een gestroomlijnde symbiose heeft. Ze doen het al heel lang samen, hij als fotograaf en zij als styliste en ‘casting director’: mensen verzamelen die zich middels kleding publiekelijk individueel presenteren, maar daarmee zichzelf ook prijsgeven als groepsdieren.
De welhaast antropologische werkmethode is beproefd: ze kiezen strategisch een locatie, zetten de mobiele studio op (“de camping”, zoals ze het zelf noemen) en dan goed om zich heen kijken gedurende een zekere periode. Vanuit die locatie, volgens vaste patronen. Ze eten dan elke dag om dezelfde tijd in het zelfde restaurant, bijvoorbeeld, waardoor ze patronen kunnen ontdekken. En dan is het een kwestie van op mensen afstappen en ze te interesseren voor een portret.
“Originaliteit bestaat niet meer,” stelt Ari Versluis. Vinden mensen dat niet vervelend, om te worden gekaderd binnen een ‘exactitude’? “Wij hebben nooit echt moeite om voldoende mensen over te halen,” zegt Uyttenbroek. “Mensen zijn niet gek. Maar ze zijn wel gevoelig voor vleierij en als we laten zien wat we tot nu toe hebben gedaan willen de meesten daar wel onderdeel van uitmaken. Voor hen is het toch vaak een vorm van identificatie.”
Het is na twintig jaar nog steeds een groeiende ‘vlinderverzameling’ zoals ze het zelf noemen. Al zijn er ook soorten die uitsterven. “De oude oma’s met blauwe kleurspoeling of de Gerard Coxen met wit haar en witte schoenen komen we nog maar zelden tegen,” aldus Arie & Ellie. Of de Indo’s met Hawaii-shirt. Maar soms lukt het ze nog wel om groepen weer uit de vergetelheid te trekken. Wees dus gewaarschuwd, fotografen met colbertjasje, spijkerbroek en sjaaltje of zonnebril op het voorhoofd!
De tweede ‘pitch’ is van Denis Guzzo. Hij is oorspronkelijk Italiaan maar Denis is zo dapper om zijn plannen toch in het Nederlands toe te lichten. Hij wil Europese Oudheid en moderne industrie op ons continent, zoals hij dat in het Griekse Elefsina heeft aangetroffen, samenbrengen onder de noemer ‘Wasting Mythology’.
Zijn expo opent op 16 maart bij Galerie Van Kranendonk en daarmee concurreert hij direct met de volgende gast, want de film van Tara Fallaux over een lesbienne op leeftijd zal op diezelfde dag in première gaan – tijdens de Roze Filmdagen. Fallaux is autonoom en commercieel fotograaf maar heeft met Over The Rainbow inmiddels haar tweede film afgeleverd. Wat begon als een ‘one minute photostory’ over haar oudtante werd uiteindelijk een 3-jarig project waarin ze deze vrouw volgt in de opbloei van haar tweede jeugd. Overigens filmt ze niet zelf maar geeft regie aanwijzingen aan de cameravrouw die ze heeft ingehuurd, zodat Fallaux Leni (het onderwerp) op zo’n natuurlijk mogelijke manier kan bevragen.
Over The Rainbow gaat niet specifiek over een ‘coming out’ op hoge leeftijd, maar meer om de levenslust die daarbij vrijkomt. “Ze is wel oud en heeft ook geraniums op het balkon, alleen is ze nooit thuis,” zo karakteriseert Fallaux haar onderwerp – die inmiddels een fenomeen is geworden in de ‘scene’ en een graag geziene gast op Lesbos en het Pinkster Pottenkamp. Fallaux merkt op dat het gehele project eigenlijk de registratie is van één groot vrouwenfeest, waarmee voor interviewer Edie Peters een puntige conclusie volstaat: “super.”
De derde en laatste’pitcher’ is Hester den Boer. Zij is Rusland-‘minded’ en wil graag een documentair verslag doen van het alledaagse leven in de buitengebieden van dit immense land. Zo was ze bijvoorbeeld al in Siberië en ze zou graag met behulp van ‘crowdfunding’ binnenkort een nieuwe reis naar Moeder Rusland ondernemen. Bovendien heeft ze geld nodig om een speciaal voor dit project opgezette website te financieren.
–
Na de pauze is er een slideshow met kleurenfoto’s van de in 2013 overleden Cor Jaring, die nu weer vol in de picture staat met een tentoonstelling in zowel Huis Marseille als in het Amsterdamse Stadsarchief. Met dank aan Edie Peters, die de slideshow heeft samengesteld.
Frits van Exter betreed vervolgens het podium om iets te zeggen over het belang van fotografie in Vrij Nederland. Hij zit hier uit functie van hoofdredacteur, maar Jenny Smets is als beeldredactrice al geruime tijd de stuwende kracht achter het beleid van het wekelijkse opiniemagazine om documentaire fotografen de ruimte te bieden om hun verhalen gepubliceerd te krijgen. Daarom biedt VN ook dit jaar wederom ruimte aan vier ‘aanstormende’ fotografen om een reportage te maken: Sanne Kabalt volgt de voetsporen van de wolf in Nederland, Carla Kogelman onderzoekt het contrast in inkomen en (verborgen) armoede in Amersfoort, Dimitri Valentijn portretteert veteranen met PTSS-syndroom en Marjolein Busstra gaat zich richten op de beeldvorming van moslims in ons land – want dat is de restrictie: het dienen uitsluitend nationale onderwerpen te zijn.
Als intermezzo wordt een extra item geïntroduceerd: De Favoriete Foto Van… Voor deze aflevering van DDK is Jan Hoek gevraagd daar iets over te zeggen. Hij presenteert verrassende beelden die hij vindt op Tumblr, een platform dat hij een warm hart toedraagt en waarvoor hij zelfs schijnt te lobbyen bij de bekende musea om daar eens een gehele tentoonstelling aan te wijden. Een goed idee? De zaal lijkt nog niet eenstemmig overtuigd, maar dat kan natuurlijk ook komen omdat het DDK-publiek, qua leeftijd, niet representatief is voor de algehele fotografiegemeenschap…
Tot besluit van de avond treed Kadir van Lohuizen aan voor een uitgebreid interview. Hij reist al zijn hele indrukwekkende carrière de Gote Verhalen van onze tijd achterna en meest recentelijk heeft hij zich gericht op de stijging van de zeespiegel. “Miami zal in 2050 geëvacueerd worden, maar dat mag van de Amerikaanse autoriteiten niet meer hardop gezegd worden.” De activist in Van Lohuizen heeft daar maling aan, maar zijn werkgever The New York Times – die het project na een korte ‘pitch’ heeft geadopteerd – was in eerste instantie toch een beetje minder stellig overtuigd van de publiciteit omtrent de lokale waterproblematiek.
Uiteindelijk ging de krant toch overstag om ook de hoofdstukken ‘Miami’ en Boston’ op te nemen in de langlopende fotografische verslaggeving van Van Lohuizen. Gaat hij, zoals bij Via PanAm, dit project over de stijging van de zeespiegel nu ook weer multimediaal aanpakken, wil Edie Peters van hem weten. “Ik ben een beetje dolende, momenteel,” is het antwoord van Kadir. Dat lijkt in eerste instantie op een ‘scoop’ maar hij legt er meteen bij uit dat hij niet zozeer gebrek heeft aan ideeën en bovendien zit de multidisciplinaire aanpak ook in zijn journalistieke DNA, maar met ‘dolende’ doelt hij vooral op het feit dat hij van Via PanAm heeft geleerd hoe ontzettend complex, tijdrovend en kostbaar een multimediale aanpak kan zijn. “Dat doe je niet zomaar nog een keer, maar wie weet. Ik kan ook m’n hele verdere leven verder met dit onderwerp over de zeespiegelstijging en heb ook wel de neiging en de behoefte om me in een verhaal vast te bijten maar dat doe ik in dit geval alleen als het vervolg ook echt een substantiële toegevoegde waarde heeft voor het geheel.”
Van Lohuizen is er van overtuigd dat er nog een wereld te winnen valt op het gebied van de combinatie ‘fotografie-film’ en prijst Tara Fallaux dan ook om de moed en het doorzettingsvermogen die ze al op jonge leeftijd toont om zich als multidisciplinair verhalenverteller te presenteren. Dat is ook waar Van Lohuizen op hoopt: dat iemand zoals zij zo rond 2050 nog eens alle plekken aandoet die hij de afgelopen tijd heeft bezocht, om dan de werkelijke gevolgen van de klimatologische veranderingen te kunnen spiegelen aan zijn eigen reportage.
Uitslag van de pitch:
3. Denis Guzzo – 394 euro
2. Hester den Boer – 747 euro
1. Ellis Doeven – 784 euro