De rivier de Grensmaas vormt een natuurlijke grens tussen Nederland en België. Het gebied wordt – zoals op meer plekken in Nederland gebeurt sinds een jaar of vijftien geleden de rivieren flink buiten hun oevers traden– beschermd tegen de gevolgen van hoog water. Daarnaast, en ook dat is niet uniek, wordt er nieuwe natuur ontwikkeld. Het gebied verandert daardoor, al wordt het wellicht ook in oude luister (van voor de mensen en de machines) hersteld
Dat soort veranderingen zijn ingrijpend voor natuur en men. Niet alleen omdat landschap een kader vormt voor (jeugd)herinneringen, maar ook omdat de mens nu eenmaal liever ziet dat de dingen blijven zoals ze zijn. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat John Lambrichts – die aan en in de Grensmaas opgroeide – een boek aan dit rivierenlandschap en de omliggende dorpen wilde wijden. Het eerder dit jaar verschenen boek A Falling Horizon van Heidi de Gier is in datzelfde licht te bezien, alhoewel dat veel meer documentair van aard is.
Oeverlangen aan de Maas is een visueel geheugensteuntje voor een waaier aan emotionele gebeurtenissen en gevoelens die het landschap rond de Grensmaas kunnen oproepen. Lambrichts refereert als het ware aan een serie mogelijk gebeurde geschiedenissen. De bewuste keuze voor onscherpte in de foto’s versterkt de indruk van een bedwelmd, door het landschap dwalend karakter zoals Pascal Panis die in zijn teksten suggereert. Dit boek gaat dan ook niet zozeer over het landschap zelf, als wel over wat het landschap met je gemoed kan doen: hoe het deel uitmaakt van je genen, hoe omgeving herinneringen kan oproepen die je verloren waande. Wat dat betreft zou het niet misstaan in de traditie van de Romantiek: grootse gevoelens versterkt door het dramatische landschap dat je als nietige mens geheel kan overweldigen en met een mogelijke dood tot slot.
De foto’s stralen een prettig soort tijdloosheid uit, alhoewel de rivieraak met schotelantenne halverwege het boek, de droomstaat iets doet vervliegen. De foto’s van het daadwerkelijke landschap laten over het algemeen meer aan de verbeelding over dan foto’s van objecten als een uitgebrande auto, een koffer, gehavende kinderwagen of een oude jas aan een spijker in een op instorten staande schuur. Het korrelige zwart wit op de dikke, glanzende pagina’s van het (eigenlijk iets te) zakelijk vormgegeven boek onderstreept die tijdloosheid, die nog net voldoende ruimte biedt voor eigen interpretaties en personages, of herinneringen aan een jeugd langs een andere rivier.
John Lambrichts
Oeverlangen aan de Maas
Teksten: Pascal Panis
Uitgeverij Ipso Facto, 2011
ISBN 978 90 77386 00 2
Oeverlangen aan de Maas is te koop in de PhotoQ Webshop
Meer foto’s uit het boek: www.johnlambrichts.nl