Boven Turkije en Griekenland, waar het honderden kilometers grens mee deelt. Fotografe Vesselina Nikolaeva heeft de afgelopen jaren veel door het grensgebied gewandeld. De foto’s zijn gebundeld in Simply a Line.
Een verlaten landschap, prikkeldraad en hekken, leegstaande gebouwen, mannen in uniform, veel meer zie je niet. De beelden komen tot leven wanneer Nikolaeva over haar motieven vertelt, maar vooral in het verhaal van de Bulgaarse journalist en schrijver Georgi Gospodinov. Hij haalt herinneringen op aan zijn diensttijd als grenswacht. De eenzaamheid in het voor burgers streng verboden gebied was verpletterend. Gospodinov besteedde zijn één of twee vrije dagen per maand in een nabijgelegen stadje met het kijken naar niet geüniformeerde mensen. Dit verlof was het privilege van de oudgediende : zijn vijftien –minder ervaren- collega’s zaten soms maanden vast in niemandsland en zagen daar ook letterlijk niemand.
‘Wij wisten, hoewel niet officieel, dat de beloning voor iedere doodgeschoten vermoedelijke overtreder een paar dagen verlof was (meer dan voor iemand die we levend vingen).’ Die grens van Bulgarije als zuidelijkste Oostblokland met Turkije en Griekenland werd serieus bewaakt. Sinds de opheffing van het Warschaupact in 1991 is er veel veranderd. Bulgarije wordt lid van de Navo (2004) en van de Europese Unie (2007) en de functie van de landsgrenzen ondergaat een paradoxale wijziging. De 494 kilometer grens die het land met Griekenland deelt valt nu onder de liberale E.U.-richtlijnen. De 240 kilometer lange lijn tussen Bulgarije en haar erfvijand Turkije blijft (vooalsnog?) een heuse grens.
Het tweetalige (Nederlands en Engels) Simply a Line documenteert een pregnant detail uit onze tijd. Nikolaeva (Sofia, Bulgarije 1976) noemt zichzelf een expert op het gebied van de onzekerheid. De Bulgaren, inclusief haar familieleden praten liever niet over het verleden. Nieuwsgierig bezocht zij de grens en doorzocht (militaire) verslagen. Met moeite kreeg ze toegang tot de sinds 2001 geopende archieven en reconstrueerde haar geschiedenis, die van haar geboorteland en dit deel van de Europese Unie.
Simply a Line
No Man’s Land between Bulgaria and Turkey
fotografie: Vesselina Nikolaeva en beelden uit het Nationaal Archief Sofia
teksten: Frits Gierstberg, Georgi Gospodinov, Vesselina Nikolaeva, Rik Suermondt
Gebonden, 20 bij 24 cm, 144 pagina’s, geïllustreerd (kleur en zwart-wit)
uitgever: Nai publishers
prijs: 34,50 euro
meer informatie over de fotografe: www.vesselinanikolaeva.com