In het eind vorig jaar verschenen boek Sequences: the ultimate selection nam Michel Szulc Krzyzanowski meer sequenties op dan ooit. Toch vond er een duidelijke selectie plaats, zegt hij in een interview: “Ik zie fotografie als een communicatiemiddel, waarbij het resultaat altijd relevant en begrijpbaar voor anderen dient te zijn. De sequenties die zijn gemaakt die ikzelf wel begrijp maar waarvan ik weet dat dit niet voor genoeg anderen ook zo is, breng ik niet naar buiten.”
De fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski (1949) is internationaal bekend om zijn fotografische sequenties. Vanaf het begin van de jaren zeventig tot 1984 werkte hij aan deze reeksen foto’s in Europa, Noord-Afrika, de Verenigde Staten en vooral Mexico. In 1985 stopte hij, ondanks het succes, abrupt met het maken van sequenties en is hij met andere conceptuele fotografie aan de slag gegaan. In feite voelt hij zich al jaren losgekoppeld van de sequenties. Op de vraag waarom, verklaart de fotograaf dat hij zich er niet meer mee identificeert. Hij is volledig gericht op het werk dat hij nu maakt. Toch is er nu, na 25 jaar, een nieuw overzicht van zijn sequenties: Sequences: the ultimate selection.
Een deel van de sequenties die in Sequences: the ultimate selection te zien zijn, waren eerder al gepubliceerd in het fotoboek Sequences. Dit eerste boek, over de sequenties van Szulc Kryzanowski, werd in 1984 gepubliceerd en omvat een selectie van foto’s uit de periode 1979 tot 1983. Ook het fotoboek The first twenty years, waarin een selectie van fotografische werk te zien van Szulc-Krzyzanowski uit de periode 1970 tot 1990, bevat een gedeelte van de sequenties. Waarom dan toch, na meedere publicaties en na zoveel jaren, een nieuw overzicht? En wat vindt Szulc-Krzyzanowski zelf van zijn sequenties en deze ultieme selectie? PhotoQ gaat in gesprek met de fotograaf.
Wie is Michel Szulc-Krzyzanowski?
Sinds het begin van de jaren zeventig maakt Michel Szulc Kryzanowski fotografische sequenties waarin een subtiele beeldende verschuiving plaats vind. De sequenties bestaan uit minimaal twee beelden. De meest omvattende sequentie, getiteld “Schiermonnikoog, Mei 1971”, bestaat uit 19 foto’s. In 1971 exposeerde hij voor de eerste keer zijn fotosequenties, in het Noord-Brabants Museum in ’s-Hertogenbosch. Een jaar later had hij zijn eerste buitenlandse tentoonstelling met zijn fotosequenties in het Camden Arts Centre in Londen. Een groot gedeelte van de sequenties van Szulc-Krzyzanowski bevindt zich momenteel in de collecties van diverse musea in Europa en de Verenigde Staten.
In de beginjaren van de sequenties, tot 1979, werkte Szulc Kryzanowski op verschillende locaties; Schiermonnikoog, Les Landes in Frankrijk, de Sahara in Marokko, de Bonneville Salt Flats en The Great Sand Dunes in de Verenigde Staten. De meeste reeksen zijn echter ontstaan op een strand in Mexico. In 2000 vertrok Szulc-Krzyzanowski uit Nederland en ging in Cadaques, Spanje wonen. Sinds 2005 zwerft Szulc-Krzyzanowski rond zonder een vaste woon- en verblijfplaats. Hij leeft zonder huis en bezittingen, maar werkt intensief aan zijn projecten vanaf allerlei locaties wereldwijd. Regelmatig is hij voor langere periodes in Mexico. Daar heeft hij zijn zelf ontworpen kampeerauto met op zonne-energie werkende satellietverbinding.
Het gesprek
Waarom koos je voor een nieuw overzicht van jouw sequenties?
Szulc-Krzyzanowski: “In 1984 is Sequences uitgegeven. Dit fotoboek is sinds jaren uitverkocht, terwijl er nog steeds veel vraag naar is. Sequences: the ultimate selection kan nu aan deze vraag voldoen.”
Maar Sequences: the ultimate selection is toch niet alleen om deze reden ontstaan? In welke zin is dit boek voor jou een meerwaarde in jouw werk en publicaties?
SK: “Sequences: the ultimate selection is een meer uitgebreid fotoboek dan Sequences. Het bevat ook een groot aantal nog nooit eerder gepubliceerde en geëxposeerde sequenties. Het is dus inderdaad de ultieme publicatie.”
Is Sequences: the ultimate selection voor jou ook een ultieme afsluiting van een tijdperk?
SK: “Ik ben in 1985 gestopt met het maken van sequences en daarmee was een tijdperk afgesloten. Een nieuw tijdperk met ander fotografisch werk opende zich voor mij. Dus nee, de publikatie van dit fotoboek is voor mij niet een ultieme afsluiting: dat vond reeds plaats in 1985.”
Je schrijft in je voorwoord: “Sequences are able to reveal the fundamental elements of life with a clarity and depth hardly any upbringing can offer.” Wanneer kwam je tot dit persoonlijke besef?
SK: “Na 1985 ben ik andere conceptuele fotografie gaan maken. Daardoor heb ik door de tijd en door creatieve ontwikkeling meer en meer afstand kunnen nemen van de sequenties. Hierdoor kon de vraag geleidelijk beantwoord worden waarom ik gedurende 15 jaar zo intensief en gedreven met sequenties ben bezig geweest: om tot dit inzicht te komen.”
Is het niet voornamelijk een spel met jezelf?
SK: “Ja en nee. Natuurlijk ben ik het die met een camera op een strand visuele capriolen stond uit te halen. Maar ik zie fotografie als een communicatiemiddel, waarbij het resultaat altijd relevant en begrijpbaar voor anderen dient te zijn. De sequenties die zijn gemaakt die ikzelf wel begrijp maar waarvan ik weet dat dit niet voor genoeg anderen ook zo is, breng ik niet naar buiten.”
”Verder denk ik dat sequenties een rol, ook voor anderen, kunnen spelen in de zin van leren te begrijpen dat we niet hoeven te leven in een corset van dogma’s en doctrines. Dat zwart niet altijd zwart is. Dat twee en twee niet absoluut vier hoeft te zijn. Hierdoor kan de vrijheid en flexibiliteit ontstaan waaruit persoonlijke groei voortkomt.”
Is dit ook op jezelf van toepassing?
SK: “De rol die sequenties spelen om niet in een corset van dogma’s en doctrines te leven was ook op mij absoluut van toepassing.”
In wat voor zin?
SK: “Om een werkelijk eigen weg in het leven te vinden is het noodzakelijk, naar mijn mening, om veel van de invloeden die door maatschappij, ouders, familie, religie en tradities zijn geprojecteerd en geïmpregneerd over boord te zetten. Tevens is het van belang, om een meer compleet mens te worden, dus niet nieuwe dogma’s en doctrines als compensatie op te zoeken en te accepteren. Daarom is het zo essentieel om flexibel van geest en hart te zijn en te blijven. En om het bewustzijn rekbaar te houden, en open te laten zijn voor nieuwe denkbeelden en nieuwe emoties.
Het radicale, onbekende en nieuwe moeten we niet schuwen en we zouden volledig vertrouwen in het leven moeten hebben.”
“Fotografie is voor mij altijd een middel geweest om op dat spoor van permanente groei en verandering te blijven. Daarom is er een breed scala aan vormen van fotografie die ik in de loop der jaren heb beoefend. Sequenties, portretten, fotoprojekten, conceptuele fotografie, met Photoshop gemanipuleerde fotografie, fotoseries, fotoreportages, documentaire fotografie, et cetera. Door de keuze van onderwerpen en de vormen van fotografie kan ik de geestelijke groei en ontwikkeling in mijzelf spiegelen, stimuleren en vorm en inhoud geven.”
“Met sequenties ging het met name om het mezelf figuurlijk te lokaliseren. Om antwoorden te vinden op vragen zoals waar de wortels waren, en hoe in het geheel een plaats te hebben.”
Staat het reizen, het ontdekken van nieuwe plekken, of juist het zoeken naar een plaats, zoals je omschrijft, inherent aan het maken van de sequenties?
SK: “In het begin zeker. Later zijn de meeste sequenties ontstaan op een specifiek strand in Mexico. Op een gegeven moment ging ik inzien dat het anekdotische aspect van een locatie meer diepgang in de sequenties verhinderde. Een visueel gelimiteerde plek zoals El Triple in Mexico dwingt namelijk om de ontdekking van een idee en de verrassing van het resultaat puur uit de eigen creativiteit te laten voortkomen. Vooral door gedurende vele jaren steeds maar naar diezelfde locatie terug te keren.”
Het ultieme fotoboek?
Szulc-Krzyzanowski’s sequenties zijn gemaakt vanuit spontaniteit en pure intuïtie. De fotosessies op de stranden en in de woestijnen begonnen altijd zonder dat de fotograaf enig idee had wat te gaan maken. Hij had echter de animo om visuele ontdekkingen te willen doen, de realiteit binnenste buiten te kunnen keren. Naar eigen zeggen om verrast en geëxalteerd te willen worden door het beeld wat een ongebruikelijke weergave van de realiteit zou opleveren.
De sequenties van Szulc-Krzyzanowski zijn tijdloos. Het zijn spannende, verassende, en soms zelfs filosofische reeksen die het oog van een geduldige en nieuwsgierige man verraden. Voor de liefhebber is Sequences: the ultimate selection dan ook een absolute must. Er zijn in dit boek 112 van Szulc-Krzyzanowski’s beste sequenties opgenomen, waaronder 30 die nooit eerder zijn getoond of gepubliceerd. Maar weet waar je aan begint: het boek bevat meer dan 500 foto’s en is met zijn omvang (20 x 33 cm) en hoeveelheid pagina’s (maar liefst 238) een hele pil.
Voor de ultieme verzamelaar is er een luxe editie van Sequences: the ultimate selection verkrijgbaar. Een deel van de oplage is gesigneerd en genummerd en je krijgt er een originele sequences print bij. En voor wie na the ultimate selection nog behoeftte heeft aan meer fotografisch materiaal van Szulc-Krzyzanowski: in september 2010 komt zijn volgende fotoboek uit.
Michel Szulc-Krzyzanowski
Sequences: the ultimate selection
Uitgeverij Voetnoot
ISBN: 9789078068495
€ 75,00
www.szulc.info
www.michelszulckrzyzanowski.blogspot.com
www.voetnoot-publishers.nl
—
Bestel bij bol.com:
Sequences – The ultimate selection
Szulc Krzyzanowski, M.