In mei 2003 reisde de jonge fotograaf Rob Hornstra (1975) door de Russische provincie Tsjeljabinsk in het zuidelijke deel van de Oeral.
De gelijknamige hoofdstad van de regio had ooit de bijnaam ‘Tankograd’, omdat tijdens de Tweede Wereldoorlog vijftig procent van de Russische tanks daar werd gefabriceerd. Na de oorlog zijn de meeste productielijnen aangepast om tractoren te kunnen bouwen. Inmiddels heeft het een groot deel van de bevolking geen vaste baan meer.
Tijdens de herdenkingen op 9 mei, de dag van de Grote Vaderlandse Oorlog, gaan de veteranen uit de fabrieken en het leger de straat op en tonen trots hun medailles. Zij worden daarbij gadegeslagen door hun kleinkinderen: tieners en twintigers, die de communistische tijd alleen maar van horen zeggen kennen.
Hornstra, die aanvankelijk van plan was vooral jongeren te portretteren. werd getroffen door het contrast tussen deze generaties.
Zo ontstond een reeks foto’s van adolescenten, bejaarden en (details van) hun woonomgeving.
• Bekijk een aantal foto’s: Slideshow in Flash
De jongeren, die zich spiegelen aan westerse kledingsnormen – ook daar mag de invloed van popzenders als MTV niet worden onderschat – hullen zich in trainingspakken of wijde spijkerbroeken en dragen sneakers en caps. De oude Russen kleden zich in confectie die hier al enige decennia niet meer te krijgen is.
Bijna alle beelden uit de serie zijn vakkundig (subtiel) ingeflitst en hebben een wonderlijke vanzelfsprekendheid. De individuele portretten zijn geposeerd; de ouderen staan praktisch ‘in de houding’, terwijl de jongeren veelvuldig hun best doen laconiek over te komen. Uit de wat spontanere groepsportretten spreekt saamhorigheid: de welvaart laat nog op zich wachten, maar gelukkig hebben we elkaar nog.
Met de beste foto’s uit deze serie heeft Rob Hornstra een boek getiteld Communism & Cowgirls samengesteld en in een oplage van 250 stuks in Slovenië laten drukken. Daarin staan onder of naast de foto’s korte uitspraken van de jongeren. Eén van hen heeft een tijd in Londen gewoond: ‘… maar ik snap nog steeds niet waarom mensen (daar, H.S.) glimlachen terwijl ze je niet mogen. En waarom kan je niet bij iemand op bezoek gaan zonder eerst te bellen ? Waarom kan je niet bij je buurman langs gaan en de hele nacht over je problemen praten?’
Met zeven tweeluiken waarin steeds een portret en een interieur uit deze reeks worden samengebracht won Hornstra de eerste Photo Academy Award, waar jonge fotografen die dit jaar zijn afgestudeerd naar konden meedingen. De prijs bestaat uit een trofee en een opdracht voor het magazine van De Volkskrant.
Han Schoonhoven
Communism and Cowgirls
Fotografie: Rob Hornstra
Gebonden, 20 x 25 cm
Vierkleurendruk
Prijs: € 30,00
• Meer informatie: www.borotov.nl