Beeldend kunstenaar Joep Neefjes heeft onder de naam van zijn gefingeerde persbureau Loodwick Press Images een project uitgevoerd in opdracht van het Nederlands Forensisch Instituut.
In de nieuwbouw van het instituut bracht Neefjes een routing aan die uit foto’s bestaat. Die foto’s kregen ook een plaats in het boek Zeef het zand, waarin zij samen met een tekst van 30.000 woorden het verhaal vormen over het leven van het Westfriese gangstermeisje Anky Koopman.
In het verhaal komen allerlei aspecten van forensische expertise aan de orde. Het is in elkaar gezet op basis van krantenberichten, films, forensische casussen, interviews met medewerkers van het instituut, de leenkunst en fantasie van Neefjes.
De bizarre biografie van Anky Koopman wordt geïllustreerd met 600 foto’s, die voor dit verhaal zijn gemaakt of geselecteerd uit het LPI-archief.
Anky groeit samen met haar tweelingzusje Leny en zeven andere broertjes en zusjes op in een arbeidersgezin in het Noordhollandse Blokker. Als mooi pubermeisje maakt zij in gezelschap van haar vriend Koos de rondvaart van de Beatles en het daaropvolgende concert mee. Het armlastige gezin emigreert naar Canada, waar Anky en Leny furore maken als de ondeugende Cheeky Twins en de wereld van het grote gebaar leren kennen. Tijdens een uitstapje naar de Verenigde Staten acteert Anky als pornoactrice en in films van Andy Warhol, flirt wat met Chet Baker en keert vervolgens terug naar Nederland. In het Amsterdam van de booming tachtiger jaren leert zij machtig interessante mensen uit de wereld van de kunst en de criminaliteit kennen. Zo is zij de buurvrouw van de kunstenaar Rob zonder benen en protégee van galeriehouder Jaap. Anky verandert haar naam in Zaazaa, bezoekt ontmoetingscentra voor artiesten als Aorta en Arti en pleegt en passant haar eerste moord. Op de vlucht voor een crimineel vriendje verandert ze haar naam in Marijke en gaat op het Kagereiland wonen. Als snel blijkt dat vriendje haar getraceerd te hebben. Ze vertrekt naar Noord-Frankrijk en verwisselt weer van naam. Onder het pseudoniem Lucia de Lange schrijft ze daar twee bestsellers, maar bewaart haar anonimiteit. Alleen voor ene A. F. Th. maakt ze een uitzondering. Kort nadat ze gaat samenwonen met haar redacteur krijgt die een ongeluk. Een premiejager genaamd Dog, die in opdracht van haar zuster werkt, maakt contact met haar en arrangeert een ontmoeting. Samen met haar zuster vrijt ze met Dog, die zij vervolgens vermoorden. Ter afsluiting drogeert Anky haar zuster en zet die in haar Mercedes op de rails van ‘het zelfmoordlijntje Venray-Venlo’.
Aangekomen in haar hotelkamer neemt zij de zoveelste dubbele Calvados van dit boek en valt rustig in slaap. Einde verhaal.
De teksten in dit boek ontberen stijl, daarvoor zijn ze te veel in telegramstijl neergepend en zijn de pogingen tot humor te flauw: de wolk die ontstaat bij de verbranding van een grote partij drugs neemt zogenaamd ‘de vorm aan van het gelaat van Simon Vinkenoog’. Het bekende immense Russische kosmonautenbeeld met de spitse raket op de top wordt in dit boek ‘een monument voor junks in Moskou’.
De fotoselectie – zeshonderd stuks dus – had baat gehad bij wat meer kritische distantie. Naar mijn idee staan er te veel niet ter zake doende beelden in dit boek en veel van de gekozen plaatjes zijn van zo’n povere kwaliteit dat de voorstelling niet beklijft.
Het is mij wel eens overkomen dat ik plezier heb beleefd aan de driedubbele ironie van een Loodwick Press Images presentatie, maar de overmaat aan criminologische feitjes en het gebrek aan diepgang in dit boek roepen bij mij alleen maar ergernis op.
Han Schoonhoven
Zeef het zand
een kunstwerk in boekvorm van
Loodwick Press Images/Joep Neefjes
208 pagina’s in A4-formaat
600 zwart-wit foto’s
Te bestellen door overmaking van 25 euro
(inclusief portokosten) naar bankrekening
58 65 87 780 t.n.v. J.L.M. Neefjes o.v.v. ZHZ