U kent dat soort fotografie wel, in de glanzende brochures van al die verschillende zorgverzekeringen: vooral blije mensen die in een zonnig Nederland allerlei leuke activiteiten ondernemen. In het boekje Pensioen moet je doen! geeft een soortgelijk beeld van oudere landgenoten die van hun vrije tijd genieten.
Het woord ‘genieten’ loopt als een rode draad door deze publicatie, waarin 75 ‘pensionado’s’ in beeld en woord zijn geportretteerd. De geinterviewde personen zijn zo actief, dat je bijna achter adem raakt, wanneer je leest wat ze allemaal presteren. Het spreekt voor zich dat er in deze uitgave geen rolator te bekennen is.
De uitgever is onderdeel van een boekhandel in Den Haag, waar klanten
steeds maar vroegen naar een leuk cadeauboek voor iemand die met pensioen gaat. Als boekhandelaar zou ik dan een kloeke roman aanraden, maar nee, de uitgever voorzag in deze vraag ‘waar andere uitgeverijen nog geen antwoord op hebben gegeven’.
Op die ene man na die voorspoedig revalideert van een hersenbloeding, hebben alle geïnterviewde vrouwen en mannen de tijd van hun leven. Ze beginnen een winkel, verrichten vrijwilligerswerk, maken muziek of trekken erop uit. Ook de passie voor hun boot, sportwagen, vliegtuig of stoomlocomotief krijgt alle ruimte. Kortom: het is echt fantastisch om met pensioen te gaan en oud te worden.
Omdat ik een ander beeld heb van de laatste levensfase heb ik er wat cijfers bij gezocht. In 2004 hebben 5000 personen boven 55 jaar in West-Friesland meegewerkt aan een GGD-enquete over hun gezondheid. De GGD acht het onderzoek grotendeels representatief voor de situatie onder ouderen in heel Nederland. Ongeveer een kwart van de geënqueteerden ervaart de eigen gezondheid als minder goed: hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage en rugaandoeningen zijn de meest voorkomende aandoeningen. 51 % gebruikt voorgeschreven medicijnen (dat is minder dan het landelijk gemiddelde).
Ruim zes op de tien ouderen heeft één of meer aandoeningen die door een arts zijn vastgesteld. Eén op de vijf heeft mobiliteitsbeperkingen: ze hebben grote moeite of zijn niet in staat een voorwerp van 5 kg, bijvoorbeeld een volle boodschappentas, 10 meter te dragen, te bukken en iets van de grond te pakken of 400 meter aan een stuk te lopen zonder stil te staan. Meer dan één op de drie ouderen heeft last van eenzaamheid (door het bloeiend verenigingsleven in de regio is dit percentage lager dan het landelijk gemiddelde).
Een boekje met dergelijke vervelende feiten verkoop je niet, dat begrijpen ze bij de uitgeverij natuurlijk ook wel. Appelmoes wil ook met toekomstige publicaties voorzien in de vraag van deze interessante doelgroep. De zendgemachtigde Max en talloze bladen weten het al: het aantal vijftig-plussers groeit razendsnel en de meesten zitten goed in de slappe was. In Pensioen moet je doen! zijn dan ook 33 pagina’s opgenomen met wat de samensteller eufemistisch ‘praktische informatie’ noemt: het zijn fraai geïllustreerde advertenties die nadrukkelijk gericht zijn op de doelgroep.
In één van de 75 mini-interviewtjes zegt de gepensioneerde informaticus Piet Beertema: ‘Een andere doodzieke ontwikkeling vind ik de volledig doorgeslagen commercialisering. Echt óveral reclame’. Benieuwd of hij tevreden is met dit boekje.
Han Schoonhoven
Pensioen moet je doen!
fotografie: Karen Vlieger
teksten: Yvette van der Meer, Evelyn Strube, Manou van de Zande
concept en realistatie: Margrit Fisser
gebonden, 192 pagina’s, 17 x 17 cm, 75 foto’s in ful-color
uitgeverij Appelmoes 2006
prijs: 17,95 euro